YELKEN SEYRİNDE KULLANILAN TERİMLER

Rüzgar yönü: Rüzgarın çevreden merkeze gidiş yönüdür. Örneğin poyraz 045° yönünden eser rüzgardır. Rüzgarlar geldiği yöne göre isimlendirilir.
Rüzgar üstü: Rüzgarın geldiği yönde kalan tekne alabandasıdır.
Aborda: Bir başka tekne üzerine veya rıhtıma bordadan yanaşmaktır.
Abramak: Fırtınalı bir havada yelkenleri en uygun biçimde kullanmaktır.
Aganta: İskota gibi bir halatın geçici olarak tutulması kumandasıdır.
Alaborina seyretmek: Borinaları iyice Iava edip doldurarak mümkün olduğu kadar rüzgara yakın seyretmektir.
Albura (alabora): Yelkenli teknenin bir tarafına yatarak ters dönmesidir.
Aldığına orsa: Rüzgara mümkün olduğu kadar yakın olarak Alaborina seyretmek.
Alesta: Yapılacak işe hazır ol kumandasıdır.
Apazlama: Ken1ere yönünden gelen rüzgar veya bu rüzgarı kullanarak seyretmek.
Ariya (arya): Çubukların, serenlerin ve yelkenlerin aşağıya indirme kumandası.
Aşırma yelken: Teknenin bir alabandasından ötekine sereniyle beraber rüzgarın durumuna göre geçirilen yelkendir.
Avara: Teknenin yanaşmış olduğu yerden ayrılmasıdır.
Ayı bacağı: Çifte yan yelkenlerin ıskotalarının birini sancak, diğerini iskeleden kullanarak pupa rüzgarla seyretmektir.
Balonlamak: Trinket ve mayistra yelken ıskotalarını koyuvererek yelkenin şişip serenden yukarı
Sağnak, (sağanak): Rüzgarın arada bir kuvvetlenerek gücünü arttırmasıdır. kalkmasıdır. Bu şekilde arma üzerindeki zor azaltılır.
Bocalamak: Sert ve kabarık denizlerde teknenin ilerlemesinin güçleşmesidir.
Boğmak: Şiddetli rüzgarda selviçeleri kesilerek kumanda edilemeyen bir yelkeni bir halatla serene sarıp söndürmektir.
Borina kaçına: Orsa seyirlerde teknenin kendiliğinden rüzgar üstüne kaçmasıdır.
Camadan: Yelkenlerin alt astarlarından boğularak yüzeylerinin küçültülmesidir.
Çarmık: Ana direkleri ve gabya çubuklarını yandan tutan sabit tel halatlar .
Dirisa: Bir yönden başka bir yöne dönmektir. Genellikle rüzgar için söylenir.
Boci seyir: Rüzgarın kıç omuzluklardan alınarak yelken seyri yapılmasıdır.
Fırışka: Bütün yelkenleri camadan vurmaksızın kullandıran uygun rüzgardır.
Fırtına yelkeni: Genellikle yan yelkenlerine denir. Daha kalın ve küçük yapılır.
Fora: Bir yere bağlanmış halatların çözülmesi için verilen kumandadır.
Hisa etmek: Bir yelkeni veya çubuğu yukarı basmak, kaldırmaktır.
İstinga etmek: Bir yelkeni istinga selviçleri vasıtasıyla boğup toplamaktır.
İstralya: Direk ve çubukları baş-kıç yönünde tutan sabit tel halatlardır.
Kandilisa: Yan yelkenlerini yerlerine basmak için kullanılan halatlardır.
Lormo: Flok yelkenlerin açıldığı Istıralya halatlarıdır.
Laçka: Boş ve boşalmış anlamındadır veya yük binen halatı gevşetmektir.
Neta: Bir donanımı düzenli ve işler durumda tutmak, kullanıldıktan sonra eski düzenine sokmaktır.
Orsa: Yelkenleri rüzgarın estiği yöne çevirerek yapılan seyirdir.
Orsa alabanda eğlenmek: Rüzgarı bordaya alarak ve yelkenleri rüzgara göstermeden tutarak geçici olarak durmaktır.
Orsa alabanda tramola: Teknenin başını rüzgara doğru olarak rüzgarı öteki tarafa geçirmektir.
Patrisa: Çubukları yanlarından kıç tarafa doğru tutan sabit tel halatlarıdır.
Tramola etmek: Bir yelkenli tekneyi çevirerek rüzgarı bir kunduradan öteki kuntu raya almaktır.
Viya: Belirlenen bir rota veya kerterizde seyretmektir.
Volta: Bir halatın bedenini veya çımasını bir yapıya, babaya, çubuğa bağlamak.
Yürütmek veya boci kaçırmak: Yekeyi rüzgar üstene çekerek tekneyi rüzgar yönünden daha çok açıp seyrettirmektir.
Mayna etmek: Yelkenleri aşağıya almaktır.
Toka prasya seyir: Mümkün olduğu kadar rüzgar yönüne sokularak seyir etmektir
Bociden dümen karşılamak: Teknenin orsaya kaçmasını önlemek için dümenin az bir açıda rüzgar altına basılı tutulmasıdır.
Orsaya dümen karşılamak: Bir teknenin başını rüzgar altına kaçırmamak için dümeni az bir açıda orsaya basılı tutmaktır.
Yelken söndürmek: Yelkenleri indirmek, kapamak demektir.
Yelken yapmak: Yelkenleri yerlerine hisa etmek veya açmak demektir.

Yelkenle seyreden bir teknenin rüzgarın yelkene yaptığı etki ile rüzgar altına eğilir, rüzgar kuvvetliyse alabora olur. Bunu önlemek için serdümen¹ dümene basarak teknenin başını biraz rüzgar yönüne çevirip, rüzgarı yelkenden çıkartır. Yelkenli teknelerde seyredilirken kullanılan seyir terimleri şunlardır: (a)Orsa alabanda, (b) Boci alabanda, (c)Orsa, (d) Viya, (e) Boci, (f) Foça flok veya faça pruva,

(g) Tramola, (h) Kunturalar iskeleden seyretmek, (1) Kuntura lar sancaktan seyretmek, (i) Rüzgar altı, (j)Rüzgar üstü.

Serdümen: Dümende olan ve tekneyi yöneten denizcidir.

(1) Rüzgar teknenin seyir durumuna göre tam sancak bordadan gelmektedir. Bu tür seyre apazlama seyir denir. Yelkenler rüzgarı kemere yönünden almaktadır.
(2) Rüzgar sancak kıç omuzluktan gelmektedir. Bu seyre, rüzgar sancak kunduradan pupa seyir denir. Bu seyrin bir başka adı da boci seyretmektir.
(3) Tekne rota değiştirmekte olup rüzgarı pupadan almakta ve iskele kıç omuzluktan (iskele kunduradan) sancak kıç omuzluğa (sancak kuntu raya) geçirmektedir. Bu duruma, boci alabanda tramola denir.

Bu sırada yelkenler yapraklanmaktadır.Eğer tekne bu rotada ve örneğin yelkenlerini ayıbacağı
tutarak seyrine devam ederse pupa seyrediyor denir.

(4) Rüzgar iskele kıç omuzluktan gelmektedir. Bu seyre, rüzgar iskele kunduradan pupa seyri veya boci seyri denir.
(5) Rüzgar tam iskele bordadan (kemere yönünde) gelmektedir. Bu durumda tekne apazlama seyretmektedir .
(6) Tekne artık rüzgar yönüne yakın bir rotada seyretmekte ve yelkenler rüzgarı iskele baş omuzluktan (kunduradan) almaktadır. Bu tür seyre, kunturalar iskeleden orsasına seyir denir .
(7) Tekne orsa seyirde rüzgarı İskele kunduradan sancak kuntu raya geçirmek üzeredir. Bu duruma orsa alabanda tramola denir.Yelkenler yapraklanmaktadır.Tekne bu rotada yani tam rüzgar yönünde yelkenle seyredemez. Bunun için rüzgara bir omuzluğuna vermek, başka bir deyişle zigzag rota çizerek seyretmek zorundadır.Yelken seyrinde bu hareketlere tramola yapmak denir.
(8) Tekne tramola yapmış ve rüzgarı sancak baş omuzluğa almıştır. Bu seyre, kunturalar sancaktan orsasına seyir ve borina seyir denir. Bu durumda pruva daima rüzgar yönüne kaçma
eğilimi gösterir.

Bizi Sosyal Medyada Takip Edin !