İlgi :
(a) 3.3.1990 Tarihli Türk Karasularında Sportif Amaçlarla Yapılacak Aletli Dalışlara İlişkin Yönetmelik
(b) 10.09.2008 Tarihli Türkiye Sualtı Sporları Federasyonu Donanımlı Dalış Yönetmeliği
(c) 23.2.2011 Tarihli Turizm Amaçlı Sportif Faaliyet Yönetmeliği
(d) Türkiye Sualti Sporlari Federasyonu Donanimli Daliş Talimati
(e) 27.12.2012 Tarih ve 2010-4-288 Dosya no’lu Rekabet Kurulu Kararı
Ticari dalış merkezleri hem dalış eğitimleri vererek hem de bröveli dalıcıları daldırarak dalış turizmi yönüyle ülkemiz turizmine katma değer katan küçük şirketlerdir.
Ülkemizde dalış faaliyeti icra eden ve Ticari Dalış Merkezleri Derneği üyesi olan dalış merkezlerimizin, yıllardır TSSF tarafından çözüm bulunmayan sorunlarının yaşanan ekonomik problemler nedeniyle acil olarak çözülmesine ihtiyaç duyulmaktadır.
Ticari Dalış Merkezleri Derneği olarak, üyelerimiz tarafından tarafımıza iletilen sorunların ve bu sorunlara ilişkin önerilerin yeni yönetmelik çalışmalarında dikkate alınması dalış sektörünün düzgün çalışabilmesi için önem arzetmektedir.
1. Ülkemizde ticari dalış merkezleri ve sporcu yetiştiren kulüpler İlgi (a) yönetmelik ve bu yönetmeliğin yetki verdiği Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü yönetmelik ve talimatına göre yönetilmektedirler.
2. Ticari faaliyetler Spor Federasyonunca yönetilmektedir : Turizm Bakanlığının 1990 Tarihli Türk Kara Sularında Sportif Dalışı düzenleyen yönetmeliğinin sportif dediği Aletli Dalış, ilgi (b) TSSF yönetmeliğinde “SPOR” dalları arasına sokulmuştur. Federasyon seçimlerinde bile Ticari Dalış Merkezlerine, Spor Kulüplerine tanındığı gibi, spor kulübü olmadığı gerçeği ile oy hakkı tanınmamıştır ki doğrudur, bu durum Ticari Dalış Merkezlerinin bir spor federasyonu tarafından yönetilmemesi ve (Ana Statüye göre; En az son iki yıl kesintisiz olarak federasyon yetki belgesi olan, bu süre içinde disiplin cezası almamış federasyona borcu olmayan dalış merkezlerinden federasyona kayıtlı en çok dalıcı ve eğitmen yetiştirmiş ilk on dalış merkezinden yetki belgesinde adı geçen işletme sahibi, eğitmen yada rehber olması şartı ile birer üye oy kullanma hakkına sahiptir. Bugüne kadar seçilen TSSF başkanlarını, ticari dalış merkezleri haricinde, Ana Statüde belirtilmiş birimler tarafından seçilmişlerdir. Dalış merkezlerine yıllarca oy kullandırtılmadığı ve kendi başkanlarını seçme imkanı verilmediği halde, ticari faaliyetleri, yine kendilerince oluşturulmamış bir disiplin kurulu kararı ile durdurulmuştur.
1990 Tarihili yönetmelik, “Madde 8- Sportif amaçlı aletli dalış yapacaklar Sualtı Sporları Can Kurtarma ve Su Kayağı Federasyonu’nca verilmiş yeterlilik belgesine (Dalış Kartı) sahip olmak zorundadırlar. Ancak Enternasyonal Standartlarda eğitim veren kuruluşlardan alınan sertifikalar da geçerlidir. Bu belgeler Federasyona müracaat edilerek yeterlik belgesine (Dalış Kartı) dönüştürülebilir.” Hükmünü verirken, ilgi (d) talimat Madde 27, Fıkra 13 ile “TSSF/CMAS dalıcı/eğitmen kimliği ya da dalış izin kimliği olmayan T.C. vatandaşlarına ya da dalıcı belgesi olmayan yabancı uyruklulara dalış yaptıran dalış kuruluşuna yetki belgesi bedelinin 5 katı tutarında para cezası verilir.” hükmü ile Dalış İzin Kimliğini zorunlu hale getirmiş ve pek çok dalıcıyı, (uluslararası sistemlerin ülkemizde geçerli olduğuna dair ilgi(e) karar olduğu halde) haksız yere mağdur etmiştir ve etmektedir.
Örneğin TSSF Disiplin Kurulu’na bir şikayet geldiğinde, dalış merkezinden savunma istenir, kurul toplanır ve ticarethane sanki spor kulübüymüş gibi cezalandırılır ve faaliyetine son verilebilir. TSSF Kararları bir spor federasyonunun ticari bir kuruluşu kapattığı, ülkemizdeki, tek örnektir. Ticari Dalış Merkezleri yıllarca, TSSF’nin mevcut “spor yönetmeliği” ile yönetilmeye çalışılmış ama sorunlarına çözüm getirilmemiştir.
Öneri :
Ticari Dalış Merkezleri Kültür ve Turizm Bakanlığının yetkilendirmesi ile ticari dalış faaliyeti yapmak istemektedirler.
TSSF sadece amatör spor faaliyetlerini (Sualtı Hokeyi, hedef vurma vs) ve spor kulüplerinin faaliyetlerini düzenlemekle memur olduğunda ülkemiz sporcularına daha iyi hizmet verecek ve daha başarılı sporcular yetiştirebilecektir.
TSSF/CMAS dalış sistemi haricindeki dalış sistemlerinden alınan brövelerin geçerli kabul edilmesi, Dalış izin kimliği uygulamasının kaldırılarak, diğer sistemlerden yeni eğitim almış/alacak dalıcıların mağduriyetlerinin önlenmesi.
Ticari Dalış Merkezlerinin, Kültür ve Turizm Bakanlığımızın “Turizm Amaçlı Sportif Dalış” faaliyetini düzenleyen, yetkilendiren bir yönetmeliği ile yönetilmesi hem dalış merkezlerini rahatlatacak hem de dalış turizmimiz bakanlığımızca oluşturulacak bir vizyon ile çok daha iyi bir duruma gelebilecektir.
Ticari Dalış Merkezlerimiz Kültür ve Turizm Bakanlığımız tarafından yetkilendirildiğinde, ticari faaliyetlerimiz esnasında yaşanabilecek olumsuzluklarda, kararı disiplin kurulu değil, bağımsız mahkemeler verecektir. Bilirkişi tayini gerektiğinde ise; TDMDerneği, DTO ve ticari dalış sistemi (SSI, PADI, NASDS, NAUI) temsilcilerinden oluşacak bir heyetin oluşturulması hakkaniyet sağlayacaktır.
3. Dalış Turizminin Tek Merkezden Yönetilmesi ve Vizyon : Ticari dalış merkezleri, turizm amaçlı dalış faaliyeti yapabilmek için, Turizm İşletme Belgesi yönüyle Kültür ve Turizm Bakanlığına, Dalış Yetki Belgesi yönüyle de Türkiye Sualtı Sporları Federasyonuna bağlı çok başlı bir faaliyeti yapmaya çalışmaktadırlar. TSSF’nin spor federasyonu olması sebebiyle, ülkemizde, dalış turizminin geliştirilmesi yönüyle bugüne kadar herhangi bir vizyon oluşturulamamıştır.
Öneri : Ticari dalış merkezi olarak faaliyet gösteren, dalış turizmi amaçlı ticari faaliyet yapanlar ile iç kesimlerdeki dalış merkezi işletmelerinin, Kültür ve Turizm Bakanlığınca oluşturulacak bir birimce yetkilendirilmesi, ticari dalış merkezlerininin şuan içinde bulunduğu, çok başlılığı önleyecektir. Bakanlığın ilgili birimi tarafından önerileri dinlenecek ve sorunlarının daha hızlı bir şekilde çözümlenmesi sağlanabilecektir. Diğer yandan dalış turizminin yaygınlaştırılması ve ülkemizin dalış turizminden olacak kazanımlarının arttırılması amacıyla; Kültür ve Turizm Bakanlığımız ve Ticari Dalış Merkezleri Derneği koordinasyonu ile oluşturulacak vizyon ülkemize büyük katkı sağlayacaktır.
4. Neden Tek Yetki Belgesi ile Faaliyet Yapmak istiyoruz : Ticari Dalış Merkezleri iki adet yetki belgesi almak zorundadırlar.
a. TSSF Yetki Belgesi : Ticari dalış merkezleri, sahip olunan dalış malzeme listesini, dalış tüplerinin test sertifikasını, 3. şahıs sigortası, eğitmenlerin/rehber dalıcıya ait formlar, imza sirküsü, vergi levhası yatırılan harç makbuzu gibi belgeleri sunmakta ve her yıl yetki belgesi harcı ödemek zorundadırlar. Devletimiz 2017 yılında turistik tesislerin yaşaması için teşvikler ile destek oluşturmaya çalışırken, TSSF, aksine yetki belgesi harcı ile eğitmen ve rehber dalıcı harçlarını yükselterek dalış merkezlerine zorluk çıkarmıştır.
Ayrıca; Ülkemizdeki dalış merkezlerinin pek çoğu TSSF/CMAS sisteminde dalış eğitimi vermeyi tercih etmese bile, yetki belgesi alabilmek için bu harcı yatırmak zorundadır. Oysa ki ülkemizde SSI, PADI, NAUI ve NASD gibi ISO Standardına sahip, ilgi (e) ile faaliyetlerine onay verilmiş dalış sistemleri de mevcuttur.
Eğer herhangi bir sebepten dolayı dalış merkezinin TSSF’na borcu var ise; borç ödenmediği sürece, TSSF tarafından yetki belgesi verilmez ve faaliyet yapılamaz.
Ülkemiz turizminin yaşadığı zorluklar nedeniyle ticari dalış merkezleri yetki belgesi harçlarını ödemekte zorluk içine düşmüşlerdir ve 2016 yılında ekonomik nedenler ve turizmde yaşanan büyük olumsuzluktan dolayı kapanma kararı almış pek çok dalış merkezi olduğu gibi 2017 yılında da kapanma kararı almış dalış merkezleri mevcuttur.
b. Deniz Turizm Araçları Turizm İşletmesi Belgesi : İlgi (c) gereği anılan yetki belgesi için başvurulduğunda da, sahip olunan dalış malzeme listesini, dalış tüplerinin test sertifikasını, 3. şahıs sigortası, eğitmenlere ait belgeler, imza sirküsü, vergi levhası Tekne Denize Elverişlilik Belgesi, tekne sigortası, TSSF Yetki Belgesi, çalışanlara ait bilgiler bağlı bulunulan il turizm müdürlüklerine sunulmaktadır. Ayrıca Deniz Turizm Araçları Turizm İşletmesi Belgesi yenilenirken her yıl turizm müdürlüklerince tespit edilen bir harç istenmektedir.
Ülkemizde faaliyet gösteren dalış merkezlerinin hepsi tekne faaliyeti yürütmemektedir. Kıyısı olmayan kentlerde faaliyet gösteren çok sayıda dalış merkezi bulunmaktadır.
Öneri :
1. Ticari Dalış merkezlerinin, doğrudan Kültür ve Turizm Bakanlığının altındaki bir birim tarafından tek merkezden yönetilmelerini,
2. Dalış Merkezi hangi dalış sisteminde (SSI, PADI, NAUI ve NASDS gibi) eğitim vermeyi tercih ediyor ise sadece o dalış sistemin Dalış Merkezi Yetki Belgesini ve ilgi (c) Yönetmelikte belirtilen belgeleri bakanlığımızın ilgili birimine sunarak, tek belge ile yetkilendirilmesi,
2. Deniz kenarında olmayan ve tekne ile faaliyet yapmayan dalış merkezlerinin Deniz Turizmi Araçları Turizm İşletmesi Belgesi’nden ayrı bir yetki belgesi ile yetkilendirilmesi,
3. Dalış turizmi içinde yer alıpta dalış eğitimi vermeden sadece dalış yaptırma amacında olan dalış merkezleri için 2 nci seviye eğitmen bulundurma zorunluluğunun kaldırılması,
4. Dalış turizmi veya dalış sektörü içinde faaliyet yapabilmek için sıkıntı içinde olan dalış merkezlerini desteklemek amacıyla 2017 yılında TSSF harcının alınmaması,
5. 2017 yılından başlayarak (Yat İşletmelerinden her yıl harç alınmamaktadır) Deniz Turizmi Araçları Turizm İşletmesi Belgesi almak için başvuranlardan alınan harç parasının alınmaması,
6. Ekonomik zorluklar içinde yaşamaya çalışan dalış merkezlerinin desteklenmesi amacıyla teşviklerden yararlandırılmaları.
7. 2017 Yılı içinde yetki belgelerini önceden alma zorunluluğu nedeniyle ödeme yapmış dalış merkezlerinin yukarıdaki maddelerde anılan harçların ödenmemesi şeklinde bir karar çıktığında, ödeme yapmış dalış merkezlerine geri ödemenin yapılmasını.
Gerekçe : Geçmiş yıllarda SCSPF ve devamı olan TSSF bir “spor” federasyonu olduğu için, bir spor konfederasyonu olan CMAS’a ait dalış sistemini tercih etmişler ve diğer dalış (PADI,SSI,NAUI,NASDS) sistemlerini reddetmişlerdir. TSSF/CMAS Dalış eğitimlerine yönelik yönerge ve talimat çıkararak, uzun yıllar, Rekabet Kurulu kararına kadar, ülkemizde sadece kendi dalış sistemlerinin (CMAS) geçerli olmasını sağlamış ve Rekabet Kurulu Kararı ile haksız rekabet yaptığı tespit edilmiştir. Anılan dalış sistemleri, gerek çocuk dalışları gerek teknik dalış konularında tam olarak faaliyetlerini sürdürememektedirler. CMAS haricindeki dalış sistemleri spor değil sportif faaliyet yaptırdıkları için ilgi (a) ve ilgi (b) yönetmeliklerde isimleri bile zikredilmemiştir.
5. Dalışa Başlama Yaşı : Türkiye Sualtı Sporları Federasyonu Başkanlığı İstanbul Üniversitesine 874 sayılı yazısı bir yazı göndermiş ve bu yazıda donanımlı dalış yapabilmek için sağlık açısından yaş sınırının ne olması gerektiği konusunda görüş sorulmuş ve 28.8.2007 yılında zamanın Sualtı Hekimliği ve Hiperbarik Tıp Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Maide Çimşit tarafından da bir görüş bildirilmiş ve hiçbir kaynak ve bilimsel araştırma belirtilmeksizin ortaya sürülen bu görüşe dayanarak da TSSF, (Donanımlı Dalış Talimatı) diğer ülkelerde çocuk dalışlarının yapılmasına gözlerini yumarak ve her müracaatı reddederek ülkemizde dalışa başlama yaşını 14 olarak belirlemiştir.
Aradan geçen yaklaşık 10 yıl süresince, çocuk dalışa başlama yaşını 8 olarak kabul etmiş ülkelerde, çocuklar dalış eğitimi almış ve dalmaktadırlar. Yasak konulduktan sonra, 2007 – 2016 yılları arasında diğer ülkelerde çocuk olarak dalışa başlayanların karşılaştıkları kazaların / olumsuzlukların olup olmadığı gibi bir çalışma ülkemizde yapılmamış ve yasak gerekçesiz olarak devam etmektedir. Çocuk dalışları konusunda konulan yasağın kaldırılması veya ülkemiz şartlarına uyacak bir yaş aralığının belirlenmesine yönelik dalış merkezlerince ve TDMD temsilcilerince TSSF’na yapılan müracaatlar sürekli reddedilmiştir.
Ülkemizde, konulmuş olan bu yasağı dayanaksız bulan, pek çok ailenin yurtdışına giderek çocuklarına dalış eğitimi aldırdıkları ve yurtdışında çocukları ile birlikte güzel zaman geçirerek birlikte dalışlar yaptıkları düşünüldüğünde mevcut yasak ülkemizde döviz kaybına da yol açmaktadır.
Anılan yasak sadece Türk vatandaşlarını kapsamamış, Dalış Turizmi için yurtdışından çocukları ile dalışa gelmek isteyen ailelere, ilgi (d) Talimat Madde 22 (4) ncü bend gereğince dalış yaptırılamadığından, çok uzun yıllardır, ülkemiz turizm gelirlerine de sekte vurdurulmuştur.
Öneri : Dünyada neredeyse tüm ülkeler, CMAS, PADI, SSI, NAUI ve NASDS gibi dalış sistemlerinin önerdiği, çocuklara dalışı tanıtma ve çocuklara dalış eğitimi verilmesi, usullerini kabul etmişlerdir. 1990 Tarihli yönetmelik esasen anılan yabancı dalış sistemlerini kabul etmektedir.
Çocuk dalışları ile ilgili olarak hazırlanmış (TDMD derneği tarafından 24 Şubat 2017 tarihinde bakanlıklara gönderilmiştir) dokümanda da sunulan bilgiler ışığında ülkemizde de çocuklarımız dalış ile tanıştırılabilir ve aileleri ile birlikte emniyetli dalış yapabilirler.
Ülkemizde çocuk dalış eğitimleri ve çocuk dalışlarının yaptırılması :
Çocuk Tanıtım Dalışları :
Çocuğun tanıtım dalışı yapmaya istekli olması,
Çocuk dalış eğitimi ve dalışları için gerekli Risk Kabul Formunun aile tarafından imzalanması,
Çocuk dalışı için uygun dalış ekipmanı bulundurulması (tüp, denge yeleği, regülatör, maske, palet ve dalış bilgiyasarı (Dalış Eğitiminde Dalış Bilgisayarı Zorunludur )
Uygun su sıcaklığı ve uygun kalınlıkta koruyucu elbise
Çocuk tanıtım dalışının çocuğun yaşına uygun derinlikte (maksimum 5 m derinlikte )ve 30 dk’yı aşmaması
Çocuk Tanıtım dalışının bir eğitmene bir çocuk verilerek yapılması
Günde bir tanıtım dalışı yapılması
Çocuk Dalış Eğitimi :
Çocuğun yüzebiliyor olması,
Tercih edilen dalış sisteminin Tıbbi Geçmiş sorularıda dikkate alınarak çocuğun uzman bir doktor tarafından muayene edilmesi ve dalabilir raporu alması,
Çocuğun dalış yapmaya istekli olması,
Çocuk dalış eğitimi ve dalışları için gerekli Risk Kabul Formunun aile tarafından imzalanması,
Çocuk dalışı için uygun dalış ekipmanı bulundurulması (tüp, denge yeleği, regülatör, maske, palet ve dalış bilgiyasarı (Dalış Eğitiminde Dalış Bilgisayarı Zorunludur )
Uygun su sıcaklığı ve uygun kalınlıkta koruyucu elbise
Dalış eğitimin verileceği uygun derinlikte havuz veya deniz
Dalış Eğitimi çalışmalarının, çocuğun yaşına uygun derinlikte yapılması eğitim süresinin 30 dk’yı aşmaması
Dalış eğitiminin bir eğitmene bir çocuk verilerek yapılması
Çocuk Dalıcı Dalışlarının yaptırılması :
Çocuğun son 6 aylık Dalabilir Raporuna sahip olması,
Çocuk dalışları için gerekli Risk Kabul Formunun aile tarafından imzalanması,
Dalış eğitmeninin aileye ve çocuğa dalış yapılacak derinliği ve dalış süresini (max 30 dk) bildirmesi
Dalışın, tercih edilen sistemin öngördüğü yaşa denk gelen derinlikte yapılması
Çocuk dalışı için uygun dalış ekipmanı bulundurulması (tüp, denge yeleği, regülatör, maske, palet ve dalış bilgiyasarı (Dalış süresince Dalış Bilgisayarı Kullanılması mecburidir)
Uygun su sıcaklığı ve uygun kalınlıkta koruyucu elbisenin bulundurulması
Çocuğun sadece aileden yetişkin bir dalıcı veya dalış profesyoneli ile birlikte dalış yapması
Günde bir dalış yapılması
Çocuk dalış eğitimlerinin yurtiçinde yapılması mümkün kılındığında döviz ülkemizde kalacak, yurtdışına çıkmayacak, çocuklar aileleri ile birlikte zaman geçirme ve dalış yapma imkanına da kavuşmuş olacaklardır. Ayrıca, yurtdışından çocukları ile dalışa gelecek aileler de ülkemiz turizmine önemli katkı sağlayacaklardır. Eğer ailede sadece çocuk dalıyorsa bile mutlaka bir ebeveyni ile gelecektir ki bu minimum +1 turist kazanımıdır ve ülkemizin hiçbir turisti kaybetme lüksü yoktur.
6. Yetki Belgesi almak ve faaliyette bulunmak için Rehber Dalıcı Zorunluluğu : Rehber Dalıcılık 1990 Tarihli Yönetmeliğin 9 ncu Maddesi ile, o günlerde dalış tekne sahiplerinin ve eğitmenlerinin yabancı dil zaafiyetleri de düşünülerek, sualtı değerlerimizin korunması amacıyla ihdas edilmiştir. Günümüzde ise; dalış merkezlerinin gelen turist potansiyeline uygun dil konuşan dalış profesyoneli bulundurdukları, dalış yaptırdıkları alanların da sportif kurullarca belirlenmiş dalışa açık sahalar olduğu nedeniyle ve aynı zamanda da yaşayabilmek için kendi dalış noktalarını zıpkıncılardan korumaya çalışmaları nedeniyle rehber dalıcının tüm sorumluluklarını kendiliğinden yerine getirdiklerinden, tekne üzerinde Rehber Dalıcı bulundurma gerekliliği de ortadan kalkmıştır.
Öneri :
Özel alanlarda dalış yaptırmayan teknelerde ve karada faaliyet gösteren dalış merkezlerinde yetki belgesi alabilmek için aranan Rehber Dalıcı bulundurma zorunluluğunun kaldırılması.
Tabiat ve Kültür Varlıklarının Korunması amacıyla, sadece özel izin ile dalınabilecek yerler için Rehber Dalıcı Belgesi aranması,
Özel izin ile dalınacak yerlerde dalış gerçekleştirmek için, Rehber Dalıcı kiralanabilmesine de imkan tanınması,
7. Ülkemizde Teknik Dalış yapılabilmesine imkan tanınması: Ülkemizde teknik dalışın gelişmesine imkan sağlayacak çok miktarda uygun derinlik ve dalınabilecek batık bulunmaktadır. Uluslararası Teknik Dalış Eğitim ve Dalış kurallarının ülkemize uyarlanması, dalışlarda teknik dalış emniyetine yönelik tüm tedbirlerin alınması dalış turizmimize önemli bir girdi sağlayacaktır.
8. Yabancı Dalış Merkezleri ülkemize gelerek dalış eğitimi vermek istemektedirler.
Öneri : Yönetmelik çalışmalarında yabancı dalış merkezlerinin ülkemize gelerek kendi gruplarına dalış eğitimi vermelerine imkan sağlayacak bir düzenleme ülkemiz turizmine katkı değer sağlayacaklardır.
9. Dalış Turizminin geliştirilmesi : 2023 Yılı Türkiye Turizm Stratejisi Eylem Planı incelendiğinde Kış, Termal vb. Turizmi için eylem planı mevcut iken Dalış Turizmi için eylem planı yapılmamıştır.
Öneri : Ticari dalış merkezleri, uzun yıllardır yabancı dalıcıları ülkemize kazandırmaktadır. Ülkemizin dalış turizminden kazanımlarını artırmak amacı ile yurtdışından dalıcı getiren ve dalış turizmi yapan ve sahada faaliyet gösteren dalış merkezlerini bir araya getiren Ticari Dalış Merkezleri Derneği’nin tecrübelerinden yararlanılması ülkemiz menfaatlerine katkı sağlayacaktır. Dalış turizmi tanıtımlarında; ülkemiz sakin sularının, mükemmel sualtı görüşünün, uygun su sıcaklığı ve doğal güzelliklerinin öne çıkarılması gerekmektedir.
10. Yapay Resifler : Ülkemizde yapay resifler bazı belediyeler ile kulüplerin gösterdikleri özel çabalar sonucu oluşturulabilmiştir. Dünya üzerinde ise; dalıcıların turizm amaçlı yapay resif oluşumlarına dalma istekleri nedeniyle hızlı bir şekilde yapay resifler oluşturuluyor. Günümüzde yapay resif olarak seçilen gemilerin temizlenme masraflarının dalış merkezi ve kulüplerce karşılanabilmesi imkansızdır. Gemi bulunmuş ve temizlenmiş olsa bile, bürokratik masraflar nedeniyle (Üniversite raporu gibi) ve batırma işlemi için gerekli masrafların çokluğu nedeniyle yapay resif olarak batırılamamaktadır.
Yapay resifler otellerin, restoranların ve diğer esnafın da önemli ölçüde gelir elde edeceği projelerdir.
Öneri :
Kültür ve Turizm Bakanlığımızın kontrol ve teşvikiyle, bir plan dahilinde, kullanım ömrü dolmuş gemi ve uçaklar ile yapay resifler (sualtı müzeleri) oluşturulması,
Ülkemiz dalış sektörünün diğer ülkeler dalıcılarına daha cazip hale getirilmesi için, büyük savaş gemilerinin, uçakların, tankların, vagonların temizlendikten sonra, dalış merkezlerinin gösterecekleri alanlara batırılmaları ve bu araçlar ile sualtı müzeleri oluşturulmaları büyük bir gerekliliktir. (Örneğin kullanım ömrü dolmuş bir tank çıkarma gemisinin, içine konulacak birkaç tank ile birlikte sualtına batırılması)
Diğer yandan, bu araçların kullanım ömürleri sonrasında vasıfsız metale dönüşmeleri yerine sualtında ömürlerini sürdürmeleri sağlanmış olacak, gemilerin geçmişi, görev yapanlar ile röportajları, katıldığı tatbikatlardan görüntüler ile oluşturulacak belgeseller ile ülkemiz tanıtımına büyük katkılar sağlayacağı gibi batık dalışı için gelenler de ülkemize katma değer kazandıracaklardır.
11. Dalış Turizmine Yönelik Deniz Koruma Noktaları : Ülkemizde, dalış merkezlerince korunması önerilen dalış noktalarının korunması için hali hazırda bir uygulama bulunmamaktadır. Dalış noktalarının korunmaması ise ülkemiz sualtının tercih edilmemesine yol açmaktadır.
Öneri : Dalıcılar büyük balık görmeyi ve fotoğraflamayı çok severler. Ülkemize daha çok dalıcı turist getirebilmek amacıyla; koordinatları dalış merkezlerince verilecek dalış noktalarının, 200 – 500 m çapında olacak şekilde, Deniz Koruma Noktaları olarak ilan edilmeleri ve her türlü avcılığa (zıpkın ve balıkçılık) kapatılmaları gerekmektedir. Balıkçılığa ve zıpkıncılığa kapatılmış ama dalış turizmine açılmış bu alanlar, çok büyük bir alan kapatılmadığı için balıkçılar tarafından da tepki görmeyecektir. Dalışa açık Deniz Koruma Noktaları, balık çeşitliliği ile sayısını artıracağından, balık çokluğu sebebiyle ülkemiz sularını yabancı dalıcıların tercih etmelerini sağlayacaktır. Her türlü avcılığa kapatılan bu alanlar nesli koruma altında olan Orfoz ve Lagos gibi balıkların gelecek nesillere aktarılmasını sağlayacaktır.
12. Dalış Fuarları : Kültür ve Turizm Bakanlığımızca, Düsseldorf Bot Fuarında ülkemizde dalış turizmi için uygun büyüklükte bir fuar standının verilmesini minnet ile karşılıyoruz.
Öneri :
Ülkemizin deniz ile bütünleşen zenginliklerinin diğer ülkelerde de anlatılabilmesi için, dalış merkezlerinin küçük çaplı bir sektör oluşturdukları göz önüne alınarak Düsseldorf Boat Show haricindeki diğer ülke fuarlarına da ücretsiz katılmasına imkan tanınması faydalı olarak değerlendirilmektedir.
Dalış turizminin anlatılması özellik arz eden bir konudur. Dalış turizmi içinde yer almayan, yabancı dil kabiliyeti kullanılarak iletişim kurulamayan tüm fuarlarda sadece broşür dağıtarak tanıtım yapmak mümkün değildir ve ülkemize katkı sağlamayacaktır.
Dalış merkezlerinin, bakanlığımız web sayfasında belirtilen, yurt dışı fuar ve tanıtım destekleri için istenen kriterleri karşılaması mümkün değildir. Dalış turizmi için geleceklerin sistem içinde yer alan, hotel, restoran, esnaf vb. İşletmeleri destekleyeceği düşünüldüğünde bulunacak bir formül ile dalış merkezlerinin yurtdışı fuar ve tanıtım desteklerinden yararlandırılmaları ülkemize önemli katkılar sağlayacaktır.
13. 1990 Tarihli Yönetmeliğin güncellenmesine yönelik diğer öneriler :
Madde 7- …Eğitim amacıyla yapılacak dalışlar ile iki kişilik arkadaş sistemi dalışların da (yasak bölgeler hariç) bilgi verilmesi ve izin alınması mecburi değildir.
Öneri :
Dalış eğitimi, dalışa başlamanın en önemli adımıdır ve kesinlikle güvenlik tedbirlerinin alındığı bir ortamda gerçekleştirilmelidir. 7 nci maddeden anlaşılan, bir eğitmen ve öğrencisi kıyıdan suya girerek, bildirimde bulunmadan dalış eğitimi verebilir. Bir eğitmen hangi dalış sisteminde olursa olsun, herhangi bir dalış merkezinin bünyesinde çalışmıyor ise, hiçbir şekilde kendi başına eğitim veremez. Dolayısı ile eğitim dalışları da bildirime dahil olmalıdır.
Diğer yandan iki kişi kendi malzemeleri ile bildirimde bulunmadan herhangi bir yerde dalış yaparlarsa, dalış emniyeti yönünden gerekli tedbirler alınmayacağı, kaçak dalış yapıldığı zannedilerek kolluk kuvvetlerine yapılacak şikayetlerde kontrol yapmak için, gereksiz yere zaman, malzeme ve para harcanacağı düşünülerek bildirimde bulunmaları şartının getirilmesi ve mutlaka yüzey şamandırası kullanılması, yanlarında mutlaka dalış ilkyardım seti bulundurulması (oksijen ve maske) mecburiyeti getirilerek dalış yapmalarına müsaade edilmesi.
Madde 13- Sualtı dalışlarında Türk teknelerinin kullanılması esastır. Ancak kendi tekneleri ile gelen yabancı uyruklular ile kendi botlarından dalış yapmak isteyen yabancı gruplar için gerekli müsaade alınması şartı ile dalış yapılması mümkündür.
Öneri : Kendi tekneleri ile gelen yabancı dalıcılar, günümüzde, sistemin kontrol edemediği noktalarda zaten dalış yapmaktalar. Bazı yabancı motor yat ve teknede asılı dalış malzemeleri seyirlerimiz esnasında görülüyor ama dalış malzemelerini göstermeyen ama kıyıda bir noktaya teknesini bağlamış bulunan teknenin ne yaptığını kim bilebilir. Artık kabarcık çıkarmayan Rebreather dalış sistemi ile dalındığında suda dalıcı olup olmadığını dışarıdan anlamak mümkün değil. Tabiat varlıklarımızın korunması için, kendi tekneleri ile gelen yabancıların mutlaka bir dalış teknesi üzerinden bir dalış profesyoneli ile dalış yapması, dalış güvenliği açısından önemlidir.
Madde 15- Eğitim amaçlı sportif gece dalışları eğitmenlerin kontrolünde ve önceden izin alınmak şartıyla yapılabilir.bunun dışında yapılacak gece dalışları yasaktır.
Öneri : Gece dalışları, dalış sektörü içinde önemli yer tutmaktadır. Gece aktif sualtı canlılarını görmek yerli ve yabancı dalıcıların ilgisini çekmektedir. Dalış merkezleri gece dalışı yapılacağını kolluk kuvvetlerine bildirerek hem eğitim hem de sportif gece dalışını yapabilmelidir. Dalış merkezinin yapacağı bildirim, gece dalış yapıldığı yönüyle olabilecek bir şikayette gereksiz yere kolluk kuvvetlerini meşgul etmemek içindir.
Ahmet DURMAZ
TDMD Yönetim Kurulu Başkanı
