Bir tropikal storm meydana geldiğinde başvurulacak en emniyetli metod, stormdan kaçmak gemiyi tesir sahası dışında tutmaktır. Bunun için vakit geçirmeden; sakınma manevrasına başlamak gerekmektedir. Başlangıçta yapılacak küçük bir rota değişikliği gemiyi muhtemel ‘’storm track’’ (yörünge/iz) dışına çıkartacaktır. Daha sonra gelen raporlar ve edinilen bilgiler rehberliğinde saptanan bir rota ile selamete ulaşılacaktır.
Yinede erken manevra imkanı her zaman mümkün olmayabilir. Ansızın bir storm sahası içinde kalını verldiğinde yapılacak en iyi manevra, bulunan mevkiin storm merkezine ve storm hareketine göre durumuna bağlı olacaktır. Storm sahası 2 ana bölüme ayrılarak incelenir.
Kuzey Yarımkürede
1. Tehlikeli Yarımdaire (Dangerous Semicircle)
Kuzey yarımkürede yüzümüzü storm hareket yönüne döndüğümüzde ‘’storm track’’ (storm yörüngesi) ın sağında kalan tehlikeli yarım dairedir. Çünkü;
a) Gerçek rüzgar hızı, basınç eğimine (pressure gradiant) bağlı olarak daha fazladır. Ayrıca rüzgar stormun ön hareketinin etkisiyle daha da artmıştır.
b) Rüzgar yönü ve denizler gemiyi, stormun gelecekte izleyeceği iz (path) üzerine sürüklemeye çalışır. (Yarım kürenin ön kısmına)
2. Seyre Elverişli Yarımdaire (Navigable Semicircle)
Kuzey yarımkürede yüzümüzü storm hareket yönüne döndüğümüzde ‘’storm track’’ ın solunda kalan bölümdür.
a) Bu yarımdairede stormun ön hareketi (forwarding motion) dolayısıyla rüzgar hızı azalır.
b) Rüzgar esiş yönleri gemiyi merkezden uzaklaştırıcıdır.
c) Rüzgar hızı, tehlikeli yerımdaireye nazaran daha az olduğundan denizler daha küçüktür.
Güney Yarımkürede
1) Tehlikeli Yarımdaire: Yüzümüzü storm hareket yönüne döndüğümüzde ‘’storm track’’ ınsolunda kalan kısımdır.
2)Seyre Elverişli Yarımdaire: Storm hareket yönünün sağında kalan bölümdür.
Storm merkezi mevkii kesin olarak öğrenildiğinde geminin hangi yarımdairede olduğu öncelikle tespit edilir. Bu meteorolojik bültenlerden verilere bağlıdır. Rasadın yapılış saati, bültenin hazırlanması, bültenin yayınlanması ve gemice alınması bir zaman farkı doğuracağından, bu sürede storm hareketi ve yönünde değişiklikler meydana gelebilir. Storm mevkii radarla tespit ediliyorsa bu geçikme bir dereceye kadar kısaltılmış olur. Fakat merkezin tam gerçek mevkii yukardaki sebeplerden dolayı kesin olarak tespit edilemez. Muhtemelen en güvenilir rehber rüzgar olacaktır;
a) bir ‘’cyclonic circulation’’ da rüzgarın normal şekilde yön değiştirmesi (veering) Kuzey yarımkürede sağa doğru yani N-NE-E-SE-S-SW-NW şeklinde yöndeğiştirmesi; (Güney Yarımkürede tersi sola doğru N, NW, W, SW…) geminin muhtemelen tehlikeli yarımdairede olduğunu gösterir.
b) Bir siklonik harekette rüzgarların ters olarak yön değiştirmesi; (backing) Kuzey Yarımkürede sola doğru Yani N-NW-W-SW-S-SE-E-NE- Şeklinde yöndeğiştirmesi (güney yarımkürede tersi sağa doğru N, NE, E, SE, S…) geminin muhtemelen seyre elverişli yarımdairede olduğunu gösterir.
Gemi yol yapabiliryorsa, bu hareketlilik dikkate alınmalıdır. Gemi şayet stormun önünde ilerliyorsa kolaylıkla ve pek çabuk olarak diğer tarafa geçebilir. (Bu hareketin stormun ilk günlerinde hızı azken yapılması hiç de zor değildir) Bu hareket gerçekleştirilirse tamamen ters etkiler gözlenmeye başlar. Bu etkiler barometrenin yükselişiyle rlikte değerlendirilebilir. Fakat gemi aynı izobar boyunvca seyrediyorsa basınç yükselmesi görülmeye bilir.
Geminin hangi yarımkürede bulunduğundan kesin emin olunamıyor ve hala şüphe varsa, yapılacak en emniyetli hareket gemyi uygun bir süre stop etmek, böylece tam olarak hangi yarım dairede bulunduğunu tespit etmek gerekir. Bu hareketin yapılmasıyla çok değerli zamanın boşa harcandığı düşünülebilir. Fakat telaşa kapılarak yapılacak yanlış bir hareketi önleyeceğinden tavsiyeye şayandır. Ayrıca yapılacak manevra baştan yanlışsa, erkenden yapılması bir fayda sağlamayacağı gibi gemiyi tehlikenin içine iter.
Gemi Stop Edildiğinde
1. a) Rüzgar yönü değişmiyor hep aynı yönden esiyorsa,
b) Rüzgarın hızı gittikçe artıyorsa, c) Basınç devamlı düşüyorsa,
‘’Gemi Stormun takip edeceği izin (path) tam üzerinde veya çok yakınında demektir.’’
2. Şayet rüzgar yönü aynı kalıp, hızı azalıyor ve barometre de yükseliyorsa; gemi storm yörüngesi (strom track) üzerinde ve merkezin gerisindedir.
Bir siklonik hareket (cyclonic circulation) içinde bulunduğu tespit edildiğinde en önce yapılacak işlem, fırtına merkezine nazaran geminin konumunun saptanması olmalıdır. Gemi suya nazaran yol yapabiliyorsa storm merkezinden mümkün olduğu kadar uzağa kaçılmalı, merkezden 1 mil daha uzakta olmak yakın olmaktan iyidir düşüncesiyle bütün gayret bu yöne harcanmalıdır.
Gemi stormdan daha hızlı gidebiliyorsa. Bu bir avantajdır. Kara, sığlık vs. geminin hareket serbestliğini sınırlamıyorsa fırtınanın etki alanı dışına kaçılmalıdır.
Her storm kendine özgü özellikler taşır. Bunun için şartların kısa zaman aralıklarıyla izlenmesi gerekir. Gemilerin çeşitli durumlarda başvuracakları sakınma manevralarının özeti aşağıdadır.
A) Kuzey Yarımkürede
1) Sağ veya Tehlikeli Yarımdairede (Right or Dangerous Semicircle)
Rüzgarı sancak baş omuzluğa getiriniz. (nısbi 45 erece) Bu anda rotayı tespit ediniz. Ve bu rota ile mümkün olduğu kadar yol almaya çalışınız. Şayet denizleri tam baştan almanız gerekiyorsa, denizleri başa alarak izleyiniz.
2) Sol veya Seyre Elverişli Yarımdaire (Left or Navigable Semicircle)
Rüzgarı sancak kıç omuzluğunuza (nisbi 135 derece) getiriniz. rotayı tespit ediniz. Şayet mecbursanız denizleri kıçtan alarak ilerleyiniz.
3) Storm Track Üzerinde ve Storm Merkezinin Önünde (On Storm Track, Ahead of Center)
Rüzgarı 2 kerte sancak kıç omuzluğunuza (nisbi 160) alınız. Rotayı tespit ediniz. Bu rotayı muhafaza ederek seyre elverişli yarımdaireye iyice girdiğinizden emn olana kadar ilerleyiniz. Buraya tam girdikten sonra 2 maddesinde olduğu gibi hareket ediniz.
4) Storm Track Üzerinde Merkezin Arkasında (On Storm Track, Behind Center)
size en pratik gelen rota ile merkezden uzaklaşmaya çalışın. bunu yaparken merkezin kuzeye ve doğuya dönme eğiliminde olduğunu hatırınızdan çıkarmayın.
B) Güney Yarımkürede
1) Sol Veya Tehlikeli Yarımdaire (Left or Dangerous Semicircle)
Rüzgarı iskele baş omuzluğunuza (nisbi 315 derece) getiriniz. Rotayı tesbit ediniz. Bu rotayı muhafaza ederek ilerlemeye çalışın. Çok mecbursanız denizleri başa alarak gidiniz.
2) Sağ Veya Seyre Elverişli Yarımdaire (Right or Navigable semicircle)
Rüzgarı iskele kıç omuzluğunuza getiriniz. (nisbi 225 derece). Rotayı tespit ediniz. Bu rotayı muhafaza ederek ilerleyiniz. Çok mecbur kalırsanız denizleri kıçtan alarak ilerleyiniz.
3) Storm Yörüngesi üzerinde ve Merkezin önünde (On Storm Track, Ahead of Center)
rüzgarı kıçtan itibaren 2 kerte iskele kıç omuzluğunuzdan (nisbi 200 derece) alınız. Rotayı tesbit ediniz. Bu rotada ilerleyiniz. Seyre elverişli yarım daireye tam olarak girdiğinizden emin olunca 2 maddesindeki şekilde hareket ediniz.
4) Storm Yörüngesi Üzerinde ve Merkezin Arkasında (On Storm Track, Bhind Center)
Size en uygun ve pratik gelen rotayı seçerek merkezden uzaklaşmaya çalışımnız. Stormun güneye ve doğuya doğru dönme eüğiliminde olduğunu hatırınızdan çıkarmayınız.
NOT
1) Bir tropikal storm ortaya çıktığında hasarı indirmek için geminizi ağır hava şartlarına elden geldiğince hazırlayınız. Su geçmez bölmeleri tekrar gözden geçiriniz. Yük bağlarını takviye ediniz. Ayrıca tanklardaki serbest yüzeyi minimuma indiriniz.
2) Storm ana yön değişikliğini yaptıktan sonra (recurve) şaet stormun önünde geniş bir yüksek basınç alanı varsa bu yüksek basınç etkisiyle izobarlar gittikçe sıkışır. Böyle hallerde Tehlikeli yarımdaire Kuzey yerımkürede stormun sol tarafı (güneyde sağ tarafı olur. Bu değişiklik özellikle orta arzlarda görülür.)
