“VE İNANILMAZ FORM DEĞİŞİMLERİ”
Bir koleksiyoneri baştan çıkartan en dayanılmaz şey nedir bilirmisiniz?
Tabi nereden bileceksiniz ki…
‘Bu azapları çeken bir koleksinoyer olarak’ işte ben sizlere açıklıyorum.
Henüz elde edemediğin, senin olmayan bir parça, en şuh, en çekici, en kışkırtıcı olanıdır. Hiç kuşkunuz olmasın masum koleksiyonerlik ile Kazanova’nın malum’ koleksiyonerliği arasında bence hiçbir fark yoktur.
Çünkü iki aşkta da, inanılmaz bir ihtiras, heyecan, dokunma, tanıma ve sahip olma duygusu vardır. (İnşallah bu sayıyı karım okumaz) ve her iki aşkta doyumsuz ve manyakçadır. Şimdi biriniz bana diyebilir ki, haremindeki pardon envanterindeki yüzlerce Amforadan hiç mi özel bir güzel’in olmadı. Olmazmı hiç, oldu tabiki. Aslında lafı başından beri buraya getirmek istiyordum, sırası ancak geldi. Bunların içerisinde bir tanesi var ki, ona hala doyamadım ve onu ilk günkü gibi seviyorum.
Sultan Süleyman’ın ‘yüzlerce cariyesi içinde’ Hürrem’i ne ise benim gözdemde o’dur. (Evet evet bu sayıyı kesinlikle karımdan saklayacağım) Ve bu satırların yazarı, belki inanmayacaksınız ama en güzel aşk şiirini (Bir derinlik sarhoşluğunda) onun kuğu boynu ve selvi boyu için yazmıştır. Ve bu şiir, M.Ö. 4. yy ait bir Sakız Amforası için yazılmıştır. (Bknz. 5. fotoğraf 4.yy. Amforaları)
Foto 1 Mustafa Aydemir Koleksiyonu
M.Ö. 4.yy Khios Amforası
Bildiğiniz gibi Sakız Adası İzmir’in Çeşme ilçesi karşısındadır. Ve bize de hayli yakındır. Kuzey doğusundaki Pasas Adasıyla birlikte 904 km2 olup Homeros’un yaşadığı yerlerden biri sayılır.
Antik çağın önemli bir İyonya sitesi ve kenti sayılan ada aynı zamanda reçineden yaptığı özel bir sakızla ve de esir pazarıyla tanınırdı. İ.Ö. 546 da Pers egemenliğine giren ada yaklaşık 50-60 yıl sonra İyonya ayaklanmasına katılıp Attika-Delos birliğine girmiştir.
Tarih boyunca adanın en önemli özelliği ise Sakız Amforalarıyla, tüm dünyaya ihraç ettiği Sakız şaraplarıdır. Ve ben iz süren bir koleksiyoner olarak biliyor ve ilk kez açıklıyorum ki Sakız, ihracatını en büyük bölümünü Karadeniz’de Romanya ve Tuna üzerinden Avrupa’ya, Kırım üzerinden de Rusya’ya yapmaktaydı.
Amfora formları konusunda tutucu davranan tüm adalılara inat Sakız Adası Amfora formlarını en fazla değiştiren Ada olarak ta bilinir. Bu gereksinimin Dünya pazarlarında çok tutulan şaraplarını korumaya yönelik ‘Siyasi ve Ticari’ mutlaka önemli bir nedeni olsa gerektir.
Sn. Ersin Doğer ‘Antik çağda Amforalar’ adlı kitabında (1990-Sayfa 82-83) bu ada ilgili şu bilgileri vermektedir.
Khios Adası antik dönemin en istikrarlı şarap üreticisi olarak bilinir, efsanelere göre adadaki bağcılık ve sarap kültürü, şarap ve bağcılık tanrısı Dionysos’un oğlu Oinopion’a bağlanmaktadır.
Komedi yazarı Hermippos, ada şaraplarının kalitesini ‘erişilmez’ olarak tanımlar.
Ayrıca siyah şarabında ilk kez burada üretildiği söylenir. Bağcılığın ve şarap üretiminin bu adanın ekonomisindeki önemi, sikkelerindeki Amfora tasvirlerinde de anlaşılmaktadır.
M.Ö. 7 yy. son çeyreğinden M.S. 2-3. yy. lara kadar yaklaşık 1000 yıl boyunca ticari Amfora üreten Khios’un tüketici pazarlarında kolayca tanınan Amforaları, Fas’tan Karadeniz kıyılarına kadar çok geniş bir bölgeye yayılmıştı.
Tümünde olmasa bile%
İlgili Konular
