Beslendiği akarsular ve yağış rejimiyle dünyanın su ürünleri açısından en verimli denizi Karadeniz, iklim değişikliğinden en çok etkilenecek alanlardan biri. Yakın gelecekte tüm dünyayı tehdit edecek en büyük çevre sorunu olacağına kesin gözüyle bakılan iklim değişikliğinin etkisiyle ısınan Karadeniz, yaşam alanı Akdeniz gibi sıcak sular olan orfoz balığına ev sahipliği yapmaya başladı. Amasra açıklarında lüfer avlamak için ağlarını Karadeniz’e salan Reşat Fındık’ın yakaladığı orfozu inceleyen Düzce Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Deniz Yağlıoğlu, “Küresel anlamda nesli tehdit altında ve Akdeniz’de koruma altına alınmış bir tür olan orfozun Karadeniz’de yeni yaşam alanları oluşturması sevindirici gibi görülse de Karadeniz’in Akdenizleştiğini gösteriyor. Bilimin öngörülerini doğrularken Karadeniz’in küresel iklim değişikliğine yenilmesini izliyoruz.” dedi.
En verimli deniz KARADENİZ
6 ülkeye kıyısı olan Volga, Don, Dinyeper, Dinyester ve Yeşilırmak gibi nehirlerin beslediği Karadeniz, dünyanın en verimli alanlarından biri. Hamsi gibi Türk mutfağının vazgeçilmez balığının yanı sıra pek çok endüstriyel balık türüne ev sahipliği yapan Karadeniz, iklim değişikliğinin yıkıcı etkisinin doğal laboratuvarı. Sıcak ve yarı tropik suları seven canlıların yaşam alanı bulduğu Akdeniz ile özdeşleşmiş balıklardan orfoz ilk kez Karadeniz’de görülmüş oldu. Orfozla ilgili makale Doç.Dr. Deniz Yağlıoğlu ve Prof.Dr. Cemal Turan tarafından hazırlanarak uluslararası indeksli Natural and Engeenering Science dergisine gönderildi. Böylece orfoz Karadeniz balık faunasına kaydedildi.
FOTOĞRAF: MERT GÖKALP
Nesli tehdit altındaki tür Karadeniz’de
Düzce Üniversitesi Biyolojik Çeşitlilik Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Deniz Yağlıoğlu küresel anlamda nesli tehdit altında olduğu için orfozun iklim değişikliği etkisiyle Karadeniz’de bulunmasının çok önemli olduğunu söyledı. Doç. Dr. Deniz Yağlıoğlu, “Nesli tehdit altında ve Akdeniz’de koruma altına alınan orfozun Karadeniz’de yeni yaşam alanları oluşturması sevindirici gibi görülebilir. Ama aslında bilimin, Karadeniz’in Akdenizleştiği konusundaki öngörülerinin gerçekleştiğini bize göstermesi açısından Karadeniz adına üzücü bir gelişme. BM İklim Konferansı günlerinde Karadeniz’in dikkatleri üzerine çekmek istercesine orfozla verdiği bu mesajı iyi anlamak ve okumak gerekiyor.” dedi.
Deniz koruma alanı ilan etmeliyiz
Doç. Dr. Deniz Yağlıoğlu, “Karadeniz ‘meditettanization’ olarak adlandırılan bu süreçle yıllardır savaş halinde. Karadeniz’in bu yakarışlarını ciddiye almamız ve Karadeniz’in geleceğine sahip çıkmamız gerekiyor. Karadeniz sahillerimizde Deniz Koruma Alanları ilan etmeliyiz. Ayrıca iklim değişikliği ile mücadelede seferberlik için bilimin öngörülerinin hafife alınmamalı. Karadeniz ve iklim değişikliği konusunda çalışan uzmanlara ve bilim insanlarına destek verilmeli. Bu konuda önemli çalışmalara imza atan bilim insanı Prof. Dr. Cemal Turan ile çalışan bir bilim insanı olarak yıllardır dikkati çekmek istediğimiz sorun hakkında haklı çıkmaktan üzüntü yaşıyorum” dedi.
FOTOĞRAF: MERT GÖKALP
Prof. Dr. Cemal Turan
“Karadeniz’in Akdenizleştiğinin Göstergesi”
Lesepsiyen olarak bilinen Kızıldeniz’den Türkiye denizlerine yerleşen ve çatal balığı olarak bilinen Alepes djedaba türünün kaydını Karadeniz’den verirken iklim değişikliğinin denizel biyoçeşitliliğe etkisi üzerine çalışan uzmanlaşan İskenderun Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cemal Turan ise, Türkiye’nin gelecekteki iklim değişikliğinin denizel biyoçeşitlilik ve su ürünleri yetiştiriciliği üzerine oluşabilecek etkilerine hazırlıklı olması gerektiğini vurguladı. Turan “Halen iklim değişikliğiyle ilgili Akdeniz‘de yaşayan türlerin bir kısmı Karadeniz’i kendileri için elverişli olarak görmekte ve yaşam alanlarını genişletmekte. Fakat Karadeniz’deki türlerin daha yukarı soğuk sulara kaçacak yeri olmadığı için birçok türü kaybedebiliriz. Ayrıca Karadeniz’in yapısı ve büyüklüğü tür artışını kaldırmayabilir. Karadeniz, su ürünleri üretiminin yaklaşık yüzde 80’ini karşılıyor. Karadeniz’de Akdeniz türlerinin sayısının arması ve popülasyon oluşturmaları sonucu gelecekte yaşanacak besin rekabeti Karadeniz’de birçok türün kaybolmasına neden olabilir“ dedi.
Bilinçli zıpkıncı bilim insanlarına ulaştırdı
Amasra’da zıpkınla bilinçli avlanan ve yerel türlerin korunması için çabalayan Cem Yavuzyiğit ise, “Orfoz kaydının Karadeniz’in geleceği için bilim insanları tarafından çok önemseneceğini tahmin ettim ve sayın hocamız Deniz Yağlıoğlu ile temasa geçtim. Bizler Karadeniz’in ekosisteminin bozulmasını ve yerel türlerin yok olmamasını istiyoruz. Bunun için bilim insanlarıyla çalışarak denizimizi koruyoruz” dedi.
Gökhan Karakaş {Milliyet}
DENIZKARTALI Haber Portalı
