HAVA DALIŞLARINDA KULLANILAN DEKOMPRESYON USUL VE KAİDELERİ

Bu bölümde anlatılan dekompresyon usulleri tamamıyla yeni kuralları içermektedir. Yeni kurallar, 50 yıldan fazla süredir A.B.D. Donanması tarafından kullanılan dekompresyon kurallarının yerini almıştır. Yeni kurallar eskilerine nazaran daha emniyetli ve daha esnek olup; kullanımda da avantajlara sahiptir. Yeni kurallar gereğince dekompresyon esnasında oksijen kullanımı ile vücutta kalan nitrojen gazının atımı sağlanmakta ve emniyet unsuru artmaktadır. Dekompresyon esnasında dekompresyon gazı olarak oksijen, su içinde veya satıh dekompresyonunda kullanılmaktadır.

Dekompresyon tablolarını kullanmaya başlamadan önce aşağıdaki tanımlar mutlaka net olarak anlaşılmalıdır.

İniş Zamanı. Dalgıcın sathı terki ile dibe varışı arasında geçen zamandır. Dalış kayıt formuna işlenirken bir üst dakikaya tamamlanır.

Dip Zamanı. Dalgıcın sathı terki ile dibi terki arasında geçen zamandır. Dakika cinsinden ölçülür ve bir üst dakikaya tamamlanır.

Toplam Dekompresyon Zamanı. Dalgıcın dibi terki ile satha varışı arasında geçen zamandır. Toplam çıkış zamanı olarak da adlandırılır ve iki terim birbirleri yerine kullanılabilir.

Toplam dalış zamanı. Dalgıcın sathı terki ile satha varışı arasında geçen zamandır.

Maksimum Derinlik. En derin derinliğe nümo geyç düzeltme faktörü eklenmesi neticesinde bulunan derinliktir. SCUBA dalışlarında dalgıcın üzerinde bulunan derinlik geycinde okunan en derin derinlik, maksimum derinlik olarak alınır. Satıhtan ikmalli dalışlarda, dalgıcın derinliği nümo geyç vasıtası ile satıhtan okunduğu için maksimum derinlik, nümo geyçten okunan en derin derinliğe düzeltme faktörü eklenmesi sonucunda bulunur. Maksimum derinlik dekompresyon tablosu seçiminde kullanılır.

Steyç Derinliği.(Asansör Derinliği) Dalgıçlar steyç ile dibi terk etmeden önce nümo geyçten okunan derinliktir. Steyç derinliği çıkış hızını kontrol etmek ve çıkış zamanını hesaplamak için kullanılır.
Dekompresyon Tablosu. Derinlikler ve dip zamanlarına bağlı olarak dekompresyon programının verildiği setlerdir.

Dekompresyon Stobu. Dalgıcın çıkış esnasında belirli bir zaman beklemesi gereken derinliktir.
Sıfır Dekompresyon Limiti. Dalgıcın belli bir derinlik için, dekompresyon yapmadan direk olarak satha çıkabilmesi için o derinlikte kalabileceği maksimum zamandır.

Sıfır Dekompresyonlu Dalış. Dalgıcın dekompresyon stobu yapmaksızın direk olarak satha gelebileceği dalıştır.

Dekompresyonlu Dalış. Dalgıcın dekompresyon stobu yaparak satha gelmesi gereken dalıştır.
Satıh Fasılası. Yinelenen dalış konusu kapsamında, dalgıcın iki dalış esnasında satıhta geçirdiği zamandır. Dalgıç satha geldiğinde başlayıp, sathı terki ile sona erer. Satıh dekompresyonu konusu kapsamında, dalgıcın su içi 40 ft derinliği terki (stop yoksa 40 ft geçişi) ile basınç odası 50 ft’e varışı arasında geçen zamandır.

Rezidüel Nitrojen. Dalgıcın satha varışında vücut dokularında halen bulunan absorbe edilmiş nitrojen miktarıdır. Rezidüel nitrojen dalgıcın satha varışı sonrasında başlayan satıh fasılası esnasında kademeli olarak vücuttan atılır. Eğer rezidüel nitrojenin vücuttan atılması öncesinde ikinci bir dalış yapılacak ise, ikinci dalışın dekompresyon ihtiyaçlarını belirlemek için rezidüel nitrojen miktarı dikkate alınmalıdır.

Tek Dalış. Rezidüel nitrojenin tümünün vücuttan atılması sonrasında yapılan dalıştır.
Yinelenen Dalış. Rezidüel nitrojenin tümünün vücuttan atılması öncesinde yapılan dalıştır.
Yinelenen Grup Harfi. Bir dalışı müteakip dalgıcın vücudunda bulunan rezidüel nitrojen miktarını ifade etmek için kullanılır.

Rezidüel Nitrojen Zamanı. Rezidüel nitrojen miktarına bağlı olarak dekompresyon ihyiyacının belirlenebilmesi maksadıyla yinelenen dalışın dip zamanına eklenmesi gereken dakika cinsinden zamandır.

Muadil Tek Dalış. Yinelenen dalışlar, dekompresyon ihtiyacının belirlenmesi maksadıyla dekompresyon tablolarına girilmeden önce muadil tek dalışa dönüştürülmelidir. Muadil tek dalışın dalış derinliği yinelenen dalışın dalış derinliğine eşittir. Muadil tek dalışın dip zamanı ise, rezidüel nitrojen zamanı ile yinelenen dalışın dip zamanı toplamına eşittir.

Muadil Tek Dalış Zamanı. Rezidüel nitrojen zamanı ile yinelenen dalışın dip zamanı toplamıdır. Yinelenen dalış için dekompresyon programının belirlenmesinde kullanılır. Dakika cinsinden ifade edilir.
Satıh Dekompresyonu. Su içi dekompresyon stoplarının bir bölümünün atlanarak dekompresyona satıhta bulunan basınç odasında devam edilmesi mantığına dayanan bir dekompresyon tekniğidir.
İstisnai Ekspoze Dalışı. Normal dalışlara nazaran dış şartlara (sıcaklık, akıntı, kirlilik vb.) daha fazla maruz kalınan ve yüksek dekompresyon hastalığ ve oksijen zehirlenmesi riski taşıyan dalışlardır.

 

Mehmet ÇAVDARLAR
cavdarlar@hotmail.com

Bizi Sosyal Medyada Takip Edin !