Tüm dünyada gerçekleştirilen yapay resif projelerinin sualtı yaşamını canlandırdığı ve uygulandığı bölgelerde turizme de önemli ölçüde katkı sağladığı bilinmektedir. Fethiye’de oldukça farklı sualtı canlısı çeşitliliği olmasına rağmen ne yazık ki yıldan yıla sayılarında önemli derecede azalma gözlemlenmiştir.

Fethiye ilçesinde sualtı yaşamının canlandırılması için bazı dalış bölgelerinin koruma alanı olarak belirlenebilmesine olanak sağlayacak olan ve yanı sıra ilçe turizmini de çeşitlendirecek yapay resif oluşturma girişimleri Fethiye Kaymakamlığı tarafından 2010 yılında başlatılmıştır. İlçede bu konuda bir teşkilatlanma başlayınca Kaymakamlığın teşviki ile Fethiye Sualtı Derneği kurulmuştur.

Fethiye Kaymakamlığı ve Fethiye Sualtı Derneği tarafından uygulamaya konulan Yapay Resif Projesi kapsamında, Sahil Güvenlik Komutanlığı’na yapılan başvurular neticesinde 2011 yılının haziran ayında TCSG-121 nolu Sahil Güvenlik botu kaymakamlığa hibe edilmiştir. TCSG-121, 1967 yılında Gölcük Tersanesi Komutanlığında inşa edilmiş ilk (Türk tipi 150 ton’luk) Sahil Muhafaza Botu olup, 16 Şubat 1968’de hizmete girmiş 1982 yılına kadar Jandarma Genel Komutanlığı emrinde görev yapmıştır. İlk adı J-21 olan geminin, adı ve hizmet verdiği bölge birkaç kez değişmiş olup 23 Temmuz 2007 tarihinden itibaren Fethiye Kaymakamlığına hibe edildiği güne kadar Yakakent /SAMSUN da hizmet vermiştir. Geminin eni 6,4 ve boyu 40,2 metredir.

Fethiye Kaymakamlığı, TCSG-121’in getirilmesi, batırılışa hazırlanması ve batırılması için Fethiye Sualtı Derneği Başkan Yardımcısı Can ÇELİKOK’a yetki vermiştir. Geminin Samsun’dan alınıp Fethiye’ye getirilmesine kadar geçen süreçte çeşitli bürokratik engellerle karşılaşılmış ancak ilgili mercilerle yapılan görüşmeler ve yazışmalar neticesinde bu engeller de aşılmıştır.

TCGS- 121’in Samsundan Fethiye’ye getirilmesi kış dönemindeki uygun olmayan hava şartları nedeniyle dört ayı bulmuştur. Sahil Güvenlik tarafından hibe edilmesi neticesinde Kaymakamlığa geçen geminin sadece Samsun’dan deniz yoluyla Fethiye’ye taşınması 69.600 TL gibi oldukça yüksek bir maliyette olmuştur. Bunun yanı sıra batırılışına hazırlık aşamasında da 10.000 TL civarı para harcanmıştır. Bu maliyetin karşılanmasında maddi yardımda bulunan kurum ve bölgedeki meslek odaları şunlardır: Fethiye Kaymakamlığı, Fethiye Belediyesi, Fethiye Deniz Ticaret Odası, Fethiye Ticaret ve Sanayi Odası, Fethiye Turizm Altyapı Birliği, Fethiye Otelciler Birliği, Esnaf ve Sanatkârlar Odası, Fethiye Sualtı Derneği üyesi olan 12 dalış merkezi, Fethiye Turizm Tanıtım Kültür Çevre ve Eğitim Vakfı, Genta Denizcilik.

Bu projede çevreye zarar verilmemesi açısından Akdeniz Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi ile çalışılmıştır. Üniversiteden gelen bir heyet tarafından resif oluşturulabilecek birkaç

farklı noktada dalış yapılmıştır. Deniz erişteleri gibi canlılık durumu, dip yapısı, akıntı durumu gibi veriler incelenerek Dalyan Deresi isimli noktanın yapay resif yapılması için uygun olduğu saptanmıştır.

Dernek üyelerinden oluşturulan teknik bir ekiple geminin iç temizliği yapılmış ve denize zarar verecek her türlü madde temizlenmiştir. Sualtında kirliliğe sebebiyet verecek yağ ve yakıt içeren tanklar, cam elyafları, bakır kablolar; dalıcılara tehlike arz edebilecek demir er yatakları, dolaplar, merdivenler, sabit masa ve koltuklar vs. gibi dar alanlardaki metal ve ahşap eşyalar kesilip sökülerek çıkarılmıştır. Dalgıçların rahatça dolaşabilmesi ve gerektiğinde acil çıkış yapabilmelerini sağlamak için geminin gerekli yerlerine fazladan giriş çıkış kapıları açılmıştır. Suya dayanıklı kırmızı boya ile çıkışları gösteren yönlendirme okları çizilmiş ve dikkatli olunması gereken alanlar işaretlenmiştir. Giriş çıkış için güvenli görülemeyecek kadar dar olan bölümlere demir parçaları çapraz kaynatılarak oluşabilecek sıkışma problemleri giderilmiştir.

Bu çalışmalar da üniversite heyeti tarafından kontrol edilip, rapor tanzim edilmiştir. Tüm bu çalışma ve raporlarla beraber İlçe Kültür Müdürlüğü, İlçe Orman Müdürlüğü, İl Bayındırlık kurumlarından ayrıca Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’ndan, Denizcilik Müsteşarlığı’ndan, Liman Başkanlığı’ndan, denizaltı ve deniz üstü trafiği için herhangi bir sakınca olmadığına dair tüm yasal izinler alınmıştır.

17 Nisan 2012 günü Dalyan Deresine batırılma işlemi gerçekleştirilen geminin arzu edilen şekilde önceden belirlenen koordinata batırılabilmesi için geminin ağırlık merkezine 43 ton beton dökülürken önce arka kısmı batacak şekilde ayarlanmıştır. Batırma amacıyla geminin vanalarının açılması ve su almaya başlamasını müteakip arka kısımda açılan pencereden de suyun dolması neticesinde geminin önce arka kısmı dibe oturtulmuş sonra köprü üstü olarak tabir edilen kısımda tutulan hava sayesinde dengeli bir şekilde batırılmıştır. Geminin karinası 28 metre en üst noktası 16 metredir.

Fethiye’nin ilk yapay resifi olan TCSG-121 balıklara, renkli süngerlere, mercanlara ev sahipliği yaparak sualtı ekosistemindeki canlıların üremesine ve gelişmesine olanak tanıyan bir habitat ortamı yaratacak, Fethiye’deki denizel floranın gelişmesini sağlayacaktır. Ayrıca yuva yapacak canlı türleri olan orfoz, lahos, eşkina, müren, deniz kabukluları, ahtapotların yanı sıra turna sürüleri, akya sürüleri, sinaritler gibi canlı türlerinin mevsimine göre gözlemlenmesine olanak verecektir. TCSG-121’in alınmasında, getirilmesinde, bakımının yapılmasında ve batırılışında emeği geçen herkese teşekkür eder, Fethiye için hayırlı, uğurlu olmasını ve kazasız belasız bol dalışlar getirmesini dileriz.

Saygılarımla,
Mehtap ÇELİKOK
FETSAD- Fethiye Sualtı Derneği Başkanı