Dalış eşinizle belli bir mesafede kalmak dalış öncesinden başlayan ve dalış tamamlanıncaya kadar devam eden bir iletişim gerektirir.
Dalış eşlerimize beraberlik sözü veririz de bu sözler ne kadar tutulur/tutulabilir? Çoğu dalışta demeyim ama ciddi oranda dalış eşini kaybetme vakası vardır. Bir şeyler olur, mesela :
Önünüzde belli belirsiz görünen dalış eşinizi takip ederken, bir tarafta gözünüzün ucuyla olağandışı birşey gördünüz. “Bir kartal vatozu olabilir mi?”. Yakından görmek için paletinizi kuvvetle vurdunuz ancak baktınız ki gitmiş. Bu nedenle resife dönmeye karar verdiniz ancak dalış eşiniz nerede ? Muhtemelen görmek istediği şeyi kaçırdı ve dalışa siz yanında olmadan devam etti. Bir dakika kadar, bütün gücünüzle arıyorsunuz ama bulamıyorsunuz. Şimdi ne olacak?
Dalış eşlerinin bu şekilde birbirlerini kaybetmesi çoğu dalış bölgelerinde hemen hergün karşılaşılan, olağan bir durumdur. Çoğu zaman suya birlikte inen dalış eşleri tekneye ayrı ayrı gelirler! Bazı bölgelerde bu ayrı ayrı tekneye dönüş toplam dalışın yarısında görülür. Elbette görüşün sınırlı olduğu sularda nispeten olağan olsa da şerbet kıvamında berrak sularda da bu tekneye ayrı ayrı dönmeler makul sayılamayacak kadar çoktur.
Dalış eşini kaybetme, rehber ya da eğitmen liderliğindeki dalışlarda da olur. “Yav bu pembe paletli benim dalış eşim değil!”. Çünkü 6-8 kişilik grup dalışlarına kaybolmak, eş değiştirmek daha kolaydır.
Dalış eşlerinin birbirlerinden uzaklaşıp kaybolması bazı balıkadamların korkmasına, bazılarının sinirlenmesine, bazılarının ise üzgün olmasına yol açar. Bir tek iyi tarafı olabilir, o da bir kez dalış eşini kaybetme vakası yaşayan balıkadam, sonrasında daha dikkatli olur!
Hep aynı dalış eşiyle dalmak büyük şanstır ama dalış hayatı boyunca sürdürülebilir değildir. Mutlaka farklı birileriyle dalmak sözkonusu olur. Balıkadamlar, özellikle deneyimsiz balıkadamlar dalış eşi olarak ne yapması, nasıl davranması gerektiğini unutur.
Bazı dalış eşleri sürekli birlikte daldıkarıdan rahat olurlar, bazıları da ilk kez daldıkarıdan gergindirler. Her iki durum da kaybolmayı ya da kaybetmeyi kolaylaştırır.
Sadece isim olarak badi olanların değişik değerleri ve hedefleri olduğu gibi bunların içerisinde gereğinden fazla beraber olmak istemeyenler vardır. Bazen iyi niyetli olarak uygun olduklarını varsayıp hiçbir zaman da uygunluğunu tartışmayarak bir eşleşmeye girerler ve akıntıyla akıp giderler. Diğer zamanlarda sadece görünüşü kurtarmak ve eleştirilmemek için biraraya gelirler. Veya dalış rehberinin ya da eğitmenin zorlamasıyla eşleşirler. Bir de bir dalış eşinin herhangi bir etki olmadan atladığı durumlar olur.
Dalış eşinizi yanınızda nasıl tutabilirsiniz? Bunun için dalış öncesinde ve dalış süresince iletişim gerekir. Tabiki biraz da çaba lazım. Dalış eşi ile ilişkiler konusunda biraz çalışmalısınız.
Konuşmanız Gerekenleri Konuşun
Bir dalışı planlamak inilecek maksimum derinliği, dip zamanını ve teknenin yönünü belirlemekten fazlasını gerektirir. Badi ilişkiniz hakkındaki kurallar konusunda da anlaşmanız gerekir. Gerçekten her zaman beraber mi olacaksınız? Nereye gidileceğine kim karar verecek? Birbirinize ne kadar yakın olacaksınız? Eğer birbirinizden ayrı düşerseniz ne yapacaksınız? Diğer bir deyişle birbirinize verdiğiniz sözler neler olacak?
Bazı balıkadamlar eşit denilebilecek bir ilişkiyi tercih ederler. Yanyana yüzerler ki karşılaştıklarıyla, birlikte karşılaşsınlar. Örneğin birbirlerinin omuzlarına dokunarak iletişim kurmanın kolay olacağını kabul ederler. Eğer dalış eşlerinden birisi rotasını değiştirirse, büyük olasılıkla diğeri zaten değiştirmiştir. Karar verilmesi gereken bir durumda, tartışıp değerlendirerek, beraberce karar verirler.
Ancak yan yana ve eşit olmanın sakıncaları da vardır. Sürekli olarak birbirinizi izlemek zannettiğiniz kadar kolay olmaz, çünkü sınırlı görüş alanınız nedeniyle dalış eşinizi görmek için başınızı çevirmeniz gerekir. Esasen her iki balıkadamın da sorumluluk aldığı durumlarda, kimse sorumlu değildir. Ve bazan çevresel şartlar yan yana dalış yapabilmek için çok dardır. Bu ve başka sebeplerden dolayı çoğu balıkadam lider ve takipçi rollerini üstlenir. Bu şekilde, en azından balıkadamlardan biri (takipçi) diğerini her zaman görebilir. Ancak bunu önceden konuşun, kendiliğinden olan çoğu zaman akıllıca olmaz.
Örneğin, acemi balıkadam genellikle takipçi rolünü üstlenir. Ama olması gereken tam tersidir, deneyimli balıkadam, acemi balıkadamı takip edip gözlemelidir. Mesela ben her zaman takip etmeyi tercih ederim.
Birisini önümde tutarak, herhangi problemi olup olmadığına kolayca karar verebilirim.
Normal balıkadamlar ile grup oluşturan fotoğrafçılar da lider olmalıdır. Nadiren iyi takipçi olurlar, çünkü kolayca rotadan çıkarlar ve sık sık dururlar. Bu durumlarda, balıkadamlar takipçi olmak ve fotoğrafçı balıkadamlara belki modellik yapmak durumundadırlar. Aynı mantıkla, yeni bilgisayarına, denge yeleğine veya kuru elbisesine kaptırmış balıkadamın da lider olması takipçi olmasından daha iyidir, balıkadam bilgisayarının menüsüne bakarken durur ve başını kaldırıp baktığında lideri çoktan gitmiş olabilir.
Hiç kimse her zaman takipçi olmak istemez, bu yüzden dalışın yarısında rolleri değiştirmek etik olarak gereklidir. Takipçi olmak acemi balıkadama tecrübeli bir balıkadamdan birşeyler öğrenme fırsatı verirken, liderlik sorumluluk taşımayı öğretir. Deneyimli takipçi, daha sonra liderlik yapacağını bildiğinden uzaklaşıp ayrılmaz.
Lider veya takipçi olsun, her birisinin diğerine karşı belirlenip yerine getirilmesi gereken sorumlulukları vardır. Birbirinize karşı sadece söz vermemeli, verdiğiniz sözleri yerine de getirmelisiniz. İşte işin esası budur. Liderin ilk görevi takipçiyi kaybetmemektir. Bunun için mümkün olduğunca yavaş yüzmelisiniz. Takipçiler birşeylere bakmak için durduklarında, lider palet vurmağa devam ediyorsa dalış eşleri birbirinden uzaklaşır. Eğer hızlı palet vuruyorsanız, biraz daha kolay kaybolursunuz.
Yön değiştirdiğinizde durmayı unutmayın. “Bir duvar boyunca giderken aslında gidebileceğiniz tek bir yön vardır. Kaybolunan yer sağa veya sola döndüğünüz yerdir. Aynı şekilde, yüzerek geçtiğiniz dar bir alandan, geniş bir alana ulaştığınızda, durun ve sizi takip edenin size yaklaşmasını bekleyin. Tekrar hareket etmeden önce göz teması kurun. Son olarak, sık sık arkaya bakarak takip eden balıkadamı kontrol edin -her 10 palet vuruşunda 1 kez gibi- böylece arabada dikiz aynasını kontrol etmek gibi bir alışkanlık haline gelir.
Takipçinin esas görevi başını alıp gitmemek, mesela liderin haberi olmadan gördüğü ahtapotun arkasına takılmamaktır. Tüpüne vurarak ses çıkarıp dikkat çekmek, bir şeyi kovalamaya başlamadan “bana bak” demenin bir yoludur. Takipçi aynı zamanda hızını da kontrol etmelidir ki, lider rahatsızlık verecek kadar hızlı yüzmesin. Gerektiğinde liderin paletine ulaşabilecek kadar yakın olmak gerekir.
Hadi aramaya başlayalım.
Dalış eşleri kaybolduğunda, aldığımız eğitim bize tek seçenek verir: Bir dakika ara. Bulamazsan, buluşmak için yüzeye çık. Buluşamazsan durumu bildirerek arama kurtarma çalışması başlat!
Yakın çevreyi araştırmak doğru olur. Bir dakika içinde dalış eşini bulamadığında, çoğu balıkadam için problem ortaya çıkar. Yüzeye çıkarsanız, ancak dalış eşiniz de yüzeye çıkarsa bulursunuz. Ama hala aşağıda sizi arıyorsa ne olur? Ya da çapariz verdiyse veya bir kayanın arkasında baygın yatıyorsa? Peki ya kaybolan dalış eşiniz iyi ve dalışına devam etdiyorsa?
Bu noktada balıkadamın, dalış eşinin gerçekten tehlikede olduğu kabulü ile yardım getirmek için yükselirken kendisi için olası tehlike arasında bir orta nokta bulması gerekir. Verilecek her karar bulunulan koşullara bağlıdır ve eğer dalıştan önce, kaybolursanız ne yapacağınızı konuşup, anlaştıysanız karar vermek daha kolay olur.
En azından, “bir dakika ara – yüzeye çık – bildir” planı üzerinde anlaşabilirsiniz. Yüzeye çıkmadan, üç veya beş dakika arama planı üzerinde de anlaşabilirsiniz. Eğer derin bir dalış ise, çapa zincirinde veya bağlama halatında buluşmak için de anlaşabilirsiniz. Ne üzerinde anlaşırsanız anlaşın derinliği, görüş mesafesini ve akıntıyı, deneyiminizle birlikte dalış eşinizin ve sizin ne kadar risk alabileceğinizi, birbirinize ne kadar yardım edebileceğinizi dikkate almalısınız.
Bu seçeneklerin hiçbiri dalış disiplinlerinin genel kuralları değildir, ancak üzerinde anlaşılmış ve uygulanmaya konmuş kusurlu bir plan dahi her zaman için belirsizlikten daha iyidir. Önemli olan, her ikinizin de ne yapacağını bileceğiniz açık bir plan üzerinde anlaşmış olmanızdır.
Tek Başınıza
Dalış eşinizi kaybetmek sizin için sürpriz veya başlangıçtan itibaren beklediğiniz bir durum da olsa dalışı yalnız başınıza bitirmeye en iyi şekilde hazırlıklı olmalısınız, bu hemen yüzeye çıkmak veya planladığınız şekilde dalışa devam etmek anlamına gelse de. Tek başına dalış ile ilgili çok sayıda yazı yazıldı, ama en azından özel donanım ve ileri becerilere sahip olmanız gerekir. Bana sorarsanız asla dalışa yalnız devam etmeyin, vakit kaybetmeden yüzeye çıkın!
Tek başına kaldığınız anda, sualtı soğuk ve acımasız olabilir, ama neden olsun? Eğer dalış eşinizle iletişiminizin çok güçlü olsa dahi bozulacağına inanıp kendinizi buna göre hazırlarsanız başınıza geldiğinde buna dayanabilirsiniz. Bu becerilere hiçbir zaman ihtiyacınız olmasa bile kendinizi daha güvenli ve rahat hissedersiniz. Buna, bağınızı güçlendirmek için geliştirdiğiniz iletişim ve sorumluluğu da eklerseniz, birlikte dalmak her ikiniz için daha doyurucu ve keyifli olacaktır. Herşey bunun için değil mi?
Bir Dakikalık Arama
Dalış eşinizin kaybolduğunu farkettiğiniz anda, ilk tepkiniz hemen birşeyler yapmak olacaktır, örneğin geriye dönüp geldiğiniz yolu aramak gibi. Ama, görüş mesafesi kısa olduğunda, birbirinizi kaybetmek çok kolaydır, özellikle dalış eşiniz birşeyleri kovalıyor veya sizi arıyorsa. Bunun yerine, bir an durun ve etrafınıza bakarak hava kabarcıklarını arayın. Bunu yavaş yapın, dalış eşinizin sadece nefes verirken kabarcık oluşturacağını ve hızlı yapacağınız 360 derecelik dönüşün kabarcıkları kaçırmanıza sebep olabileceğini unutmayın.
Eğer 1.5-m kadar yükselerek bir kayalığın veya bir mercan topunun arkasını görebilecekseniz, daha iyi bir görüş için yükselin. Bu aynı zamanda, sizi arayan dalış eşinizin sizi daha rahat görebilmesine yardımcı olacaktır. Sadece etrafınıza değil yukarıya doğru da bakın. Eğer dalış eşinizin bir sorunu varsa yüzeye yönelmiş olabilir. Dalış eşinizin kabarcıkları yükseldikçe büyüyeceğinden daha rahat görebilirsiniz.
Hala kabarcıklar yoksa? Muhtemelen kabarcıklar görüş alanı dışındadır ve mantıklı olan geriye doğru geldiğiniz yol boyunca, dalış eşinizi en son gördüğünüz noktaya doğru aramaktır fakat yavaş gidin. Bu noktada, dalış eşinizin de sizi arıyor olduğunu ve ona yaklaşmak yerine ondan uzaklaşıyor olabileceğinizi de düşünün. Etrafınızda hava kabarcıkları aramayı sürdürün. Yüzeye çıkmaya karar verdiğinizde, yükselirken zaman zaman durup 360 derece dönerek kabarcık aramaya devam edin
Üçlü Dalış Eşi Grupları
Üçüncü dalış eşini kim gözetir? Kısa cevap: Hiç kimse! Üç kişiden oluşan dalış grupları, balıkadamlardan birini kaybetmesiyle ünlüdürler, özellikle üçüncü balıkadam ilk iki balıkadamın yabancısı ise. Bu genellikle, dalış rehberinin ya da eğitmenin yalnız balıkadama “Sen bu ikisi ile dalış eşi ol.” dediğinde gerçekleşir. Mevcut dalış eşleri onu tanımaz, onu istemez ve kolayca kaybeder. Grup sorumluluğu azalır: İlk iki balıkadamın herbiri diğerinin yabancıyı kolladığını zanneder. Eğer bu size önerilirse üç kişilik grupla dalmayı reddedin ve bunun yerine dalış rehberi veya eğitmenle ile dalmayı isteyin.
İyi dalışlar,
Mehmet Avadan
https://www.facebook.com/mhmtvdn
