Merhaba değerli SUALTI Gazetesi okurları, bu hafta konuğumuz sayın NEVZAT TUNÇ hocamız oldu.
Özellikle son dönemde, gazeteye sizlerden sanayi dalgıçlığı ile ilgili çok sayıda soru gelince bu alanda uzman bir isimi konuk almak istedik. Nevzat hocamız bizi kırmadı ve Sanayi dalgıçlığı konusunda merak ettiklerinizi sizin için cevapladı..
Hocam hoş geldiniz , öncelikle bu yoğun çalışma temponuz içinde zaman ayırdığınız için çok teşekkür ediyorum..
Hocam bize kendinizi tanıtır mısınız biraz ?Nevzat TUNÇ
1967 Çanakkale doğumluyum. Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’nda Deniz Astsubayı olarak görev yapmakta iken 1989 yılında Kurtarma ve Sualtı Komutanlığı’nda Birinci Sınıf Dalgıç Kursu’nu bitirdim.
Kurtarma gemilerinde, Dalgıç Kurs Komutanlığı’nda eğitmen ve eğitim değerlendirme bölümlerinde görev yaptıktan ve 2008 yılında emekli olduktan sonra Boğaziçi Sualtı Araştırma Merkezi’nde sanayi dalgıçlığı kurslarında eğitmen olarak çalışmaya başladım ve halen devam ediyorum.
İstanbul Üniversitesi Sualtı Teknolojisi Bölümü’nde eğitmenlik görevinde bulundum.
Denizcilik Müsteşarlığı’ndan Dalış Amiri, Dalış Eğitmeni, Basınç Odası Operatörü, TSSF’den 2 yıldız eğitmen, Cankurtaran ve Sualtı Hakemliği, IMCA tarafından onaylı uluslararası geçerliliği olan ADAS Dive Supervisor ve Occupational Diver belgelerine sahibim.
Dalgıç kimdir, ne iş yapar ?
· Sualtı yapılarının inşası ve onarımları işlemlerinde görev alır,
· Sistemle ilgili malzeme ve teçhizatın seçimi ve kurulması işlemini yapar,
· Sualtında karşılaşılan malzeme ve donanım arızalarını tespit eder ve sorunlara çözüm getirir,
· Sualtındaki her tür döşeme, montaj, kaynak ve tamirat işlerini yapar,
· Sualtına yapılacak dalışların güvenliği ile ilgili tedbirleri alır,
· Sörvey çalışmaları yapar, rapor hazırlar ve önlemlerin alınmasını sağlar,
· Deniz kazalarında, batıkların kurtarılması veya batmamış geminin su üstünde tamirinin gerçekleştirilmesini sağlar,
· Sualtında herhangi bir nesnenin arama ve kurtarma görevinde yer alır,
· Sualtı boru hattı döşenmesinde ve bakım işlemlerinde görev alır,
· Dalış organizasyonları, sağlık ve emniyeti ile ilgili kanuna dayalı yönetmelikleri bilir ve uygular,
· Basınç odası teknikerliği görevini yerine getirir, (seviyesine bağlı olarak)
· Dalış organizasyonlarında gerekli malzemelerin belirlenmesi ve malzemelerin kurulumunda görev alır.
Herkes dalgıç olabilir mi ?
Sağlık problemi olmayan ve istekli herkes olarak dalgıç olabilir. Profesyonel dalgıçlık için ise bazı kriterler gereklidir.
Profesyonel Sualtı Adamları Yönetmeliği’ne göre
Türkiye Cumhuriyeti karasuları ile göller ve nehirlerde profesyonel sualtı adamı olarak mesleğini icra edebilmek için;
· Türk vatandaşı ve en az ilkokul veya ilköğretim okulu mezunu olmak,
· Sağlık bakımından sualtıadamlığı hizmetine elverişli bulunduğunu bu Yönetmelikte belirtilen sağlık hükümlerine göre belgelendirmek,
· 18 yaşını bitirmiş ve mesleğe yeni başlayacaklar için 40 yaşından gün almamış olmak,
· Profesyonel sualtı adamı yeterlik belgesine sahip olmak.
Nasıl dalgıç olunur ?
Dalış kurslarına başvurarak dalışa başlanabilir. Ülkemizde Sanayi Dalgıçlığı konusunda özel eğitm veren tek merkez Boğaziçi Sulatı Araştırma Merkezidir. Diğer alternatif Üniversitelerin 2 yıllık Meslek Yüksek Okullarını kazanmak ya da Deniz Kuvvetlerinde askerlik görevi sırasında eğitim almak.
Bu gün tüm dünyada sanayi dalgıçlığı alanında kullanılan kaç farklı dalış ehliyeti vardır ?
Sanayi dalgıçlığı’nda yüzeyden beslemeli sistemler ile dalış yapılmakta ve Scuba dalış sistemi kullanılmamakta basit onarım, keşif ve sörvey işlerinde tam yüz dalış maskesi kullanılmaktadır. Dünyada mevcut ehliyetlerin en geçerlileri Avusturalya, Fransa, Norveç, İngiltere, Hollanda da verilmektedir. Boğaziçi Sualtı Araştırma Merkezinde verilen ADAS belgeleri Avusturalya dan gelmektedir. Tüm ülkelerde farklı isimlerle anılmakla brilikte aşağıdaki genel sınıflamayı yapabiliriz.
Scuba Dalgıcı (Scuba diver) (30 m.)
Yüzeyden Beslemeli Hava Dalgıcı (Air Diver) (50 m.)
Yüzeyden Beslemeli Çan Dalgıcı
Satürasyon Dalgıcı
Ülkemizde hangileri alınabilir hangileri geçerlidir ? Bunları almak için ne yapmak gerekir?
Ülkemizde mevcut ehliyetler ;
Birinci sınıf dalgıç (first class diver)
· Sualtı Teknolojisi Bölümü’nden mezun olmak
· Kurtarma ve Sualtı Komutanlığı’nda Birinci Sınıf Dalgıç Kursu’nu bitirmek,
· 2.Sınıf dalgıç ehliyetini aldıktan sonra yönetmelikte belirtilen dalış saatini doldurmak ve Denizcilik Müsteşarlığının yaptığı sınavı geçmek
Balıkadam gaz karışım (mix gas diver with scuba)
· Kurtarma ve Sualtı Komutanlığı’ndan emekli Sualtı Savunma ve Sualtı Taarruz personeli alabilir.
İkinci sınıf dalgıç (air diver)
· Kurtarma ve Sualtı Komutanlığı’nda 2.Sınıf dalgıç kursu görerek bir yıl süre ile staj yapan erler
· Millî Eğitim Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş profesyonel sualtıadamı yetiştiren kurslarda eğitim görerek Denizcilik Müsteşarlığının yaptığı sınavda başarılı olanlar
Balıkadam (scuba diver)
· Kurtarma ve Sualtı Komutanlığı’nda Balıkadam kursu görerek bir yıl süre ile staj yapan erler
· Millî Eğitim Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş profesyonel sualtıadamı yetiştiren kurslarda eğitim görerek Denizcilik Müsteşarlığının yaptığı sınavda başarılı olanlar
Aday Dalgıç
· Profesyonel sualtı adamlarınca kurulmuş sualtı teşekküllerinde geçirecekleri bir yıllık stajlarında elli saat dalış (otuz saati yirmi metrede, on beş saati otuz metrede ve beş saati kırk metrede olmak kaydıyla) yaptıklarını tasdikli dalış defteri ile ispat etmeleri hâlinde balıkadam sınavına girmeye hak kazanırlar.
Türk ehliyetlerinin dünyadaki yeri nedir, nerelerde geçerlidir, Liman başkanlığından alınan belgeler ile ne işler yapabilir nerelerde çalışılabilir ?
Türkiye’deki kullanılan ehliyetlerin uluslar arası dalış sektöründe geçerliliği yoktur. Bazı Türki Cumhuriyetlerde geçerli olabilmektedir.
Liman Başkanlığından alınan belgeler ile ülkemizdeki mevcut dalış şirketleri ve bazı kamu kuruluşlarında (İDO, İtfaiye, Kıyı Emniyeti) çalışma imkanı vardır.
Balıkadam;
Basit sualtı işlerini yapar. Arama yapar. Sörvey yapar. Video çekimi yapar. Gemi altı temizlik işleri yapar. Pervane söker-takar. Şaft değiştirir. Salmastra atar. Tutya değiştirir (kaynak kullanmadan), kilistin temizler. Bunlara benzer diğer basit sualtı işlerini yapar.
2.Sınıf Dalgıç;
Karışım gaz gerektirmeyen tüm sualtı işlerini yapar. (Balıkadam a ek olarak, Batık dalışı, kurtarma, kesme-kaynak, başlık ile derin su dalışları, basınç altındaki ortamlarda çalışma gerektiren işler, sualtında inşaat ve tadilat işleri, iskele ve tünel işleri, kazı işleri v.b)
Birinci Sınıf Dalgıç;
Karışım gaz dalışı dahil her türlü sualtı işini yapar.
Yabancı ehliyetlerin avantajları nelerdir?
Uluslar arası geçerli ehliyetlerle yabancı diliniz varsa yurtdışındaki dalış firmaları ile çalışma imkanı bulabilirsiniz.
Türk firmalarının yurtdışında aldıkları işler genelde uluslar arası firmalar ile ortak oldukları için buralarda Türkiye’den alınan belgeler geçmemektedir, bu yüzden IMCA-ADAS onaylı dalış belgesi istenmektedir.
Yurtdışında Türk firmaları ile çalışmayı düşünen dalgıçlarında uluslar arası geçerli bir belgeye sahip olması gerekmektedir. Bu belge ile işbulma şansları daha yüksek olup, yurtdışı işlerinde verilen ücretler daha iyidir.
Bu yabancı ehliyetler kabotaj kanununa aykırılık teşkil etmiyor mu sizce?
Kabotaj kanununa göre Türkiye’de karasuları dahilinde dalgıçlık hizmetleri Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları tarafından yapılır denmekte yani yabancı dalgıçlar karasuları içerisinde iş yapamaz denmektedir.
Yabancı ehliyetlerle ilgili herhangi bir sınırlama getirilmemiştir.
Ülkemizde yabancı firmaların aldıkları sualtı işlerinde artık Türk Ehliyetinin yanısıra IMCA standartları istenmektedir, dolayısı ile bazı projelerde uluslar arası ehliyet gerekmektedir.
Bugün Türkiyede ne kadar yabancı ehliyetli türk dalgıç var?
Boğaziçi Sualtı Araştırma Merkezi tarafından bugüne kadar toplam 120 kişiye yurtdışı geçerli belge verilmiştir. Bunun dışında yurtdışından kendi imkanları ile belge alanlarda mevcut olup toplam sayı 150 nin altındadır.
Aday dalgıç kursları hakkında bilgi verebilir misiniz?
Dünyada eğitim olmadan dalış ehliyeti alınabilen tek ülke Türkiyedir.
Bu ehliyet “ADAY BALIKADAM” ehliyeti olup, firmaların çoğu ADAY BALIKADAM EHLİYETLİ personel ile iş tamamlamaktadır. ADAY Balıkadam belgesi kaldırılmalıdır.
· Aday dalgıç belgesi çıkartmak isteyenlerden herhangi bir dalış belgesi ve eğitim sertifikası istenmemektedir. Bu uygulamanın dünyada eşi benzeri yoktur.
· Başvuru yapan adayların yüzme bile bilmesine gerek yoktur.
· Aday dalgıçlardan HİÇ BİR RESMİ EĞİTİM VERİLMEKSİZİN 40 m.de 5 saat dalış istenmektedir.
· Dalış tecrübesi ve eğitimi olmayan bir kişinin yukarıda belirtilen dalış kriterlerini yerine getirmesi esnasında büyük riskler mevcuttur. Oluşmuş ve oluşacak kazalarda yönetmeliği düzenleyen kuruluşların kanuni ve vicdani sorumluluğu vardır.
Bir süre öncesine kadar sadece İstanbul Üniversitesi’nde bulunan bir Sualtı teknolojisi programı son zamanlarda başka üniversitelerin bünyelerinde de açıldı. Bunun sebebi piyasanın dalgıç ihtiyacına tek bir okulun cevap verememesi mi? Piyasa çok mu fazla dalgıç açığı var? Siz bu konuda ne düşünüyorsunuz?
İstanbul Üniversitesi, Ege Üniversitesi ve Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Meslek Yüksekokulları’nda Sualtı Teknolojisi programları mevcut, en son duyduğum Akdeniz Üniversitesi’nde de bir program açılacakmış.
Türkiye, üç tarafı denizlerle çevrili ve dünyanın en önemli su yollarından birine sahip. Dolayısıyla denize bağlı sektörler oldukça geniş bir kesimi ilgilendiriyor. Yurtdışındaki projelerin artması ve ülkemizdeki dalış firmalarının gelecek günlerde eğitimli dalgıçlara olan ihtiyaçları artacaktır.
Benim yakından gördüğüm İstanbul Üniversitesi Sualtı Teknolojisi programlarından mezun olanların %20-25’i sanayi dalgıçlığı sektörüne girmekte, diğerleri turizm ve hiperbarik tedavi merkezlerinde çalışmaktadırlar. Diğer üniversiteler ise henüz mezun vermediler. Dolayısı ile yakın bir gelecekte dalgıç enflasyonu yaşanıp yaşanamıyacağını bilemiyorum.
Asıl sorun bu üniversiteler açılırken yeterli uzman personel ve dalış donanımı olmadan açılmalarıdır. Bu yakın gelecekte bu eğitim kuruluşlarında kaza olasılığını arttırmaktadır.
Üniversitelerin sualtı bölümleri ile özel kurslar arasında eğitim düzeyi, eğitim ücreti, mezuniyet sonrası iş imkanı gibi açılardan ne gibi farklar vardır ?
Dünyada sanayi dalgıçlığı belgeleri özel kurslar tarafından verilmekte olup; yalnızca bizde üniversite seviyesinde bir eğitim verilmektedir.
Öncelikle bilinmesi gereken özel kurs ile üniversitenin verdiği belgeler arasında farklar vardır. Özel kurslarda “Balıkadam” ve “2.Sınıf Dalgıç” kursu verilmekte, üniversite ise Birinci Sınıf Dalgıç müfredatı uygulanmaktadır. Dolayısı ile eğitim düzeyini karşılaştırırken bunları da göz önünde bulundurmak gerekir. Özel kurslarda kurs süresi 8 hafta, üniversitelerde ise 2 yıldır. Ancak üniversitelerde maalsef donanım ve öğretim üyeleri yetersizliği sözkonusudur. 1 sınıf müfretadı kağıt üzerinde uygulanmakta olup denri deniz dalışları ve karışım gaz dalışları yapılmadan öğrenciler mezun olmaktadır.
Ülkemizde ilk defa Boğaziçi Sualtı Araştırma Merkezi tarafından Milli Eğitim Bakanlığı onaylı “Özel Sanayi Dalgıçlığı Kursu” 2009 yılından itibaren faaliyete geçmiştir ve şuanda başka bir kurs veren bir merkez yoktur.
Özel kursun avantajı sanayi dalgıcı olmaya karar verenlerin ve üniversiteye girememiş olanların temel dalgıçlık bilgileri ve eğitimini alabilecekleri doğru bir seçim olmasıdır.
Kurs ücretleri Balıkadam 2500 TL. 2.Sınıf Dalgıç Kursu ise 5000 TL civarındadır ve bu ücretler 8 haftalık bir kurs için oldukça uygun bir ücrettir.
Ülkemizde yeterli denetim olmadığı ve dalış firmalarının da uygulama esnasında ücret bakımından avantajları olduğundan belgeler arasında seçim yapılmamaktadır. Dalış izni alınırken Birinci Sınıf Dalgıç belgesi kullanılmakta, işi ise Aday Dalgıç, Balıkadam veya 2.Sınıf dalgıçlar tamamlamaktadır.
Bence üniversitelerimizdeki en büyük problem deneyimli eğitmen personeli ve uygulama sahası olmamasıdır.
Ülkemizde verilen dalgıçlık eğitimini Özel Kurslardaki ve üniversitelerdeki eğitimi diğer ülkelerde ki eğitim ile karşılaştırabilir misiniz? Bizde eğitim gören bir dalgıcın yabancı bir ülkede eğitim gören dalgıca göre ne gibi avantajları ya da dezavantajları vardır?
Bizde verilen dalgıçlık eğitimi Deniz Kuvvetleri Komutanlığı ve Üniversiteler tarafından verilmektedir. Özel kursların eğitime başlaması oldukça yenidir. Yurtdışında ise dalgıçlık eğitimi özel kurslar tarafından uzun yıllardır verilmesinden dolayı bir sektör oluşmuştur. Buna bağlı olarak firmalar kurslara oldukça büyük yatırımlar yapmışlardır. Verilen eğitim açısından ülkemiz ile yurtdışı arasında büyük farklar yoktur. Boğaziçi Sualtı Araştırma Merkezinde verilen eğitim kalitesi her yıl Avusturalya ADAS kuruluğu tarafından da denenmekte ve yeterli bulunmaktadır.
Türkiye’de eğitim gören bir dalgıç bunu yurtdışında almak istediği zaman en büyük problem dildir. Bunun yanında gittiğiniz ülkenin koşullarına göre ulaşım, konaklama ve yemek giderleri oldukça fazla tutmaktadır.
Türkiyedeki ADAS kurslarının en büyük avantajı anadilinde eğitim sağlamalarıdır.
Çan dalışı, satürasyon dalışı gibi dalışlar ülkemizde yapılabiliyor mu?
Çan dalışı ülkemizde yapılmaktadır. Marmaray projesinde İstanbul Boğazı geçiş tünellerinde dalış çanı kullanılmıştır.
Saturasyon dalışı ülkemizde yapılmamasına rağmen Karadeniz’de doğazgaz ve petrol platformları kurulmaya başladıktan sonra yakın gelecekte kesinlikle kullanılacaktır.
Özellikle son zamanlarda bize çok sık yazılan bir soru; “sanayi dalgıcı olmak istiyorum ne önerirsiniz” İşin uzmanı olarak size yönlendiriyorum ben de soruyu, Hocam insanlar sanayi dalgıcı olmak istiyorlar ne öneriyorsunuz bu konuda onlara ?
Sanayi dalgıçları ya da nam-ı diğer “Sualtı İşçileri”nin gözden uzak, ilginç bir yaşamları var. Yaptıkları iş ağır, riski çok ve en önemlisi suyun onlarca metre altında çalışıyorlar.
Denize tutkun olan, farklı bir dünyanın içinde bulunmaktan zevk alan, macera düşkünü insanların her geçen gün daha çok ilgi gösterdiği de muhakkak, yalnızca bu işte çok para var ben sanayi dalgıcı olayım diye yapılacak bir tercih kesinlikle değil.
Bu işin kendinize uygun olduğunu düşünüyorsanız denemekte fayda var.
Kurs ücretleri düşünüldüğünde en basit bri yabancı dil kursundan veya bilgisayar kursundan bile ucuz olup, doğru bri yatırım olarak görülmelidir. Daha detaylı bilgi almak isteyenler www.burc.com web sitesini ziyaret edebilir veya kurs@burc.com a mesaj atabilirler.
Ve asıl merak edilen soru; kaç para var bu işte ? Bir dalgıç ne kadar kazanır?
Dalış şirketlerinin çoğu kadrolu dalgıç bulundurmamaktadır. Kadrolu çalışanlar 1200-2500 TL. arasında aylık ve çıkan işlere göre prim almaktadırlar.
Günlük yapılan gemi altı temizliği gibi sığ su işleri 150 TL. Derinsu dalışlarında ise günlük 250 TL. ücret almak mümkündür.
Yurtiçinde yapılan işler genellikle proje bazında ve projenin zorluğuna göre ücretler değişmekte ortalama 1500-3500 TL arasında ücretler alınmakta.
Yurtdışında ise Türk şirketleri ile çalışıldığında aylık 1800-3500 $ kazanabilirsiniz. Eğer yabancı diliniz varsa ve yabancı şirketlerde iş bulursanız aylık ücretler 9000 Dolara kadar çıkabilir..
Sualtı Gazetesi ve Haytap işbirliği ile başlatılan ÖZGÜR YUNUSLAR eylemleri hakkında görüşleriniz nelerdir ve Yunus parkları ile akvaryumlara yapılan dalışlar hakkında ne düşündüğünüzü bizimle paylaşır mısınız?
Bence bütün canlılar doğal ortamında bulunmalı ve insanlar onları oralarda görebilmelidir. Sizin yaptığınız eylemin bu konuya duyarsız insanların dikkatini çekmeyi başardığına inanıyorum ve değişik zamanlarda tekrar etmenin faydası olacaktır.
Zaman ayırdığınız ve bizi aydınlattığınız için çok teşekkür ediyorum..
Ege Sakin
egesakin@sualtigazetesi.com
