Herkese merhabalar…
Bugün sizlere dalışın önemli konularından biri olan emniyet beklemesi ve deko beklemeleri ile ilgili bazı bilgi ve düşüncelerimi aktarmaya çalışacağım. Öncelikle, dalıcılar emniyet beklemesini bazen deko yapıyorum diye sınıflandırsa da, emniyet beklemesi deko beklemesinden farklı bir şeydir. İkisinin de amacı vücuttaki azotun efektif bir şekilde vücuda gerekli zamanı vererek atılmasını sağlamak olsa da, emniyet beklemesi mecburi bir bekleme durumu değildir. Elbetteki güvenlik için yapılması gerekir, ama mecburi bir durum yoktur. Deko beklemesi ise mecburidir, yaptığınız dalışın derinliğine ve dipte kaldığınız süre doğrultusunda, bekleme yapacağınız derinlik duraklarını ve o derinliklerdeki durma sürelerini dalış bilgisayarınız size söyler ve bu mecburidir. Yani dekolu bir dalış planlamayıp dekoya kaldıysanız bunun takibini dikkatlice yapmalısınız ve atlamamanız gerekmektedir.
Öte yandan, sportif dalış yapıyorsanız zaten dekolu dalış yapmamanız gerekir diye söylense de aslında her dalış dekolu bir dalıştır. Vücüdunuzda on-gas ve off-gas durumu gerçekleşir. Yani dokularınızda giderek azot çözülür ve bunun atılması gerekmektedir. Bu da off-gas ile meydana gelir.
Eğer dekompresyonlu bir dalış planlıyorsanız, bunun planını mutlaka karada takım arkadaşınız ya da arkadaşlarınızla konuşmanız gerekir. Yapılan plana herkes uymalıdır.
- Yapıcağımız dalışın maximum derinliği
- Maximum derinlikte kalacağımız süre
- Bu sürelerin gerekirse bir dış yazılım program ile örneğin V-Planner ve buna benzer programlarla deko tablosunun yapılacak dalışa göre hazırlanması.
- Eğer dalış bilgisayarınız dalış planı yapıp deko tablosunu size sunabiliyorsa ordan da hazırlığını yapabilirsiniz.
- Dalacağınız derinliğe kulanacağınız tüplerin litresi ve hava hesaplamaları
- Eğer deko gazı için o2 kullanılacaksa oranların yazılması ve gaz geçişlerinin doğru derinlikte geçilmeli ve takım içinde bunun konuşulması
- Olası acil durum planı o2 gazlardan birine bir şey olursa, arada geçilebilecek ara bir gazın olması
- Deko atlanırsa ne yapılacağı
- Yazı tahtasında bütün derinlik ve deko duraklarının düzgünce yazılı olması, olası dalış bilgisayarınıza bir şey olması takdirde dalışınızı yazı tahtasındaki planı takip ederek bitirebiliyor olmanız.
- Cns (Merkezi sinir sistemi) hesaplaması
gibi gibi bir çok şeyin planlaması ile olur dekompresyonlu dalış. Yani planlanarak yapılır, ama bu farklı bir dalış türü ve disipline girdiği için sportif dalışta bunlar konuşulmaz pek. Daha yüzeysel ve hedef derinliğe inilir, limitler içinde kalınıp yükselinmeye başlanır ve son 5 metrede 3 dakika emniyet beklemesi yapılarak dalış bitirilir. Elbetteki, dikkat edilmesi gereken hususlar vardır. İniş hızınız ve çıkış hızınız.
Bir çok dalışta dikkat ettiğim, özellikle son 10m ye dalıcılar geldiğinde çok daha hızlı bir şekilde su üstüne çıkmaya çalışmaları ya da acele etmeleri diyelim. Bu da guruptan bazılarının emniyet beklemesinin erken bitmesi ya da yapmadan çıkması diğer gurup üyelerini de paniğe, heyecana kaptırarak hızlı yükselmeleri. Basıncı %100 değiştiği ve krtitik barem son 10m dir. Her zaman söylediğim üzere yüzerlilik ve duruşlar çok önemlidir. Azotun vücuttan efektif atılması elbette ki sadece duruşunuzun çok iyi olması ile de olmuyor. Kilonuz, yaşınız, psikolojik durumunuz, uyku durumunuz, sosyal yaşamınız ve daha bir çok şey dekompresyon riskini artıracak ya da artırmayacaktır. Kısacası bu işin matematiğini iyi kavramak gerektiğini düşünüyorum ve dalış yaparken kişisel bakış açımızı yaptığımız işe konsantre olarak yapmamız gerektiğini düşünüyorum.
Doğanın bizden daha güçlü olduğunu unutmamalıyız. Onun kurallarına saygı gösterdiğimiz sürece o da bizi kabul edecektir. Bu dalış içinde geçerlidir. Seviyeniz ,dalış sayınız her ne olursa olsun, kurallar değişmez. Dalışı belli bir disiplin içinde yaparsak, dekoyu da, emniyet beklemesini de ve daha bir çok şeyi daha iyi kavramış oluruz.
Doğada ve mavide kalmanız dileğiyle.
Peter Salvatore
Bu yazı daha önce www.psalvatore.com portalında yayınlanmıştır.
“Uykusuzluk, Yol Yorgunluğu, Apiko Stil ve Derin Dalışlar”
Peter bey e bilgilendirici makalesinden dolayı teşekkür ediyorum. Sayılan tüm durumların dekolu dalış ve dekompresyon konusunda önemi yüksektir. Uykusuzluk ve yol yorgunluğu derin dalıcılar arasında bile adam seçer… ve acil durumlara maruz kalma ihtimaliniz oldukça yüksektir !
Uzun yılların dalıcılarından biri olarak nacizhane eklemek istediğim husus UYKU.. Ve eminim ki çok yüksek tecrübeye sahip eğitmenlerin bile atladığı bir önemli faktör olarak dikkati çekmek gerek.. Azot limit derinliğiniz yüksek olsa dahi, yıllardır aralıksız dalış yapıyor, dekolu dalışlara bile oldukça alışkın olsanız, sürekli hayatınızda apiko tarz derin dalış stili benimsemiş olsanız dahi, uykusuzluğun vertigo ile birlikte oluşma durumu oldukça yüksektir. Bunu tecrübe edinmiş ve yıllık dalış sayısı (%90 bilimsel araştırma dalış ve derin dalış) 250 nin altına düşmeyen biri olarak belirtmek istiyorum ki, limit derinlik az olsa bile (0-30 m) , 2-3 saat uykularla alışkın olsanız dahi özellikle 40 m üstü dalışlar yapmayınız! 3 saat uykuyla hele ki 40 m üstü bir dalışa girecekseniz uykusuzluk sebebiyle Vertigo yaşamanız ihtimali yüksek olup, azot narkozu limit derinlikleriniz 70 m ler olsa dahi Vertigo ile Azot Narkozunu birbirine karıştırmanız ve hayati risk oluşturmanız mümkündür. Apiko stil ve uykusuzluk başlangıçlı çok ağır bir Vertigo durumu tecrübe edinilmiş ve dalıcılarla paylaşılmasını önemli gördüğüm acil durumlardan birisi…