Hava sıcaklığı 6, su yüzeyi ise 10 derece. Yağmur ve rüzgârın da etkisiyle dondurucu bir soğuk var. Ancak suyun altı farklı. Körfez bölgesindeki Değirmendere sularında, 20 metrelerde suyun sıcaklığı yaz kış 16 derece. Dalışa oldukça elverişli. Hazırlıkların ardından Değirmendere Sualtı Topluluğu ve Spor Kulübü Derneği (DESSAT) Başkanı Murat Kulakaç rehberliğinde sualtının usta ismi Ceylan’la birlikte körfezin gizemli sularına daldık.
Denizatları, Akdeniz ve Ege’de artık hiç görülmüyor. Sınırlı bir yaşam alanı olan ve deniz çayırlarında yaşayabilen denizatları, nesli tehlike altındaki türler arasında. Değirmendere’de son birkaç yıldır deniz canlılığında şaşırtıcı bir hareketlilik var. Özellikle de denizatları açısından; 30 metrekarelik bir alanda 30 denizatı görmek mümkün.
Türkiye’nin çevresindeki denizlerde binlerce noktaya dalış yapan Ceylan, buradaki kadar denizatını daha önce hiç görmediğini söylüyor. Denizatlarının 25’e yakın türü olduğunu anlatan Ceylan şunları söylüyor:
“Değirmendere’de bunlardan ikisini görmek mümkün: Hippocampus hipocampus (tırtıl denizatı) ve Hippocampus guttulatus. Erkeklerin taşıyıcı olduğu denizatları 36 saat boyunca çiftleşiyor. Dişi, yumurtalarını erkeğin kesesine bırakıyor, dört aylık taşıma sonucunda 200-300 denizatı dünyaya geliyor. Dünyada denizatlarının akvaryumlar dışındaki doğal ortamında üremesinin (yavrunun keseden çıkış anı) görüntüsü çekilmedi. Denizatları, deniz çayırlarında yaşıyor ancak buralar da tehlike altında. Teknelerin çapalarıyla yok oluyorlar. Doğu Akdeniz’de denizatları tamamen yok oldu. Deniz çayırları kalmadığı için onlar da bitti. Ege’de de durum farksız. Denizatları dünyada afrodizyak etkisi olduğu gerekçesiyle kurutulup ‘ilaç’ olarak kullanılıyor, kaynatılıp suyu içiliyor. Etçil hayvanlar, plankton ve denizpüresi yiyorlar. Sırtında bir yüzgeç ve yanlarında da vektoral yüzgeç var. Tutunabilmek için kuyruğunu kullanıyor. Kısıtlı bir yaşam alanı var. Hızlı hareket edemiyor.” DESSAT Başkanı Kulakaç’ın verdiği bilgilere göre de denizatları dışında İzmit Körfezi’nde pisi, dil, kalkan, izmarit, karagöz, ispari, barbun, tekir, gümüş, kayabalıkları, eşkina gibi türlere de rastlamak mümkün.
ATLAS 2012 NİSAN SAYI / 229
Yazı: SERKAN OCAK
