17 Ağustos 1999 günü merkez üssü Gölcük olan Marmara Depremi’nde hayatını kaybeden yaklaşık 19 bin kişi 23 yıl sonra anılıyor. Tüm Marmara Bölgesi’nin yanı sıra İzmir’de bile hissedilen depremin merkez üssünde 200’den fazla gönüllüsüyle 15 kişiyi bina enkazlarından kurtararak hayata bağlayan AKUT( Arama Kurtarma Derneği), bir dizi etkinlikle depremin yıkıcı etkisini hatırlatırken daha çok tedbirin alınması gerektiğinin mesajını vermeye çalıştı. AKUT, 17 Ağustos Büyük Marmara Depremi’nin 23. Yılı’nda depremde hayatını kaybedenleri anmak ve deprem konusunda bilinç yaratmaya devam etmek İstanbul-Değirmendere arasındaki 115 kilometrelik parkurda kitlesel bir koşu düzenlerken Değirmendere’de suya gömülen binaların bulunduğu bölgede dalış etkinliği gerçekleştirdi. AKUT Sualtı Topluluğu’nun düzenlediği anı dalışına Derinlere Saygı Dalış Topluluğu üyeleri de destek verdi.

Sualtındaki izler arandı
Türkiye’nin yakın tarihindeki en büyük doğal afeti olarak bilinen Büyük Marmara Depremi, toplumsal hafızamızda acı ve üzüntüyle yer edindi. Meclis Araştırma Raporu’na göre 19 bin kişinin hayatını kaybettiği 50 bin kişinin yaralandığı depremde, 140 bin çöken bina da yaklaşık 600 bin insan evsiz kalmıştı. 7,4 şiddetindeki depremde hemen harekete geçen Arama Kurtarma Derneği, depremin 23’üncü yıl dönümünde bir dizi etkinlik düzenledi. 1996 yılında kurulan AKUT, hızlı hareket ederek Gölcük merkezli bölgede 200 gönüllüsüyle 150 insanın bina enkazlarından çıkartılarak hayata bağlanmasını sağlamıştı.

Türkiye’nin ilk sivil arama kurtarma derneği AKUT, gönüllüleri ve sporcularının katılımıyla İstanbul’dan Değirmendere’ye kadar koşarak deprem farkındalığı yaratmaya çalıştı. AKUT gönüllüsü ve AKUT’a destek veren sporculardan oluşan 34 kişilik grup, İstanbul-Ataşehir’deki AKUT İskender Iğdır Lojistik Merkezi’nden çıkış yaparak 17 Ağustos 1999 depreminin gerçekleştiği saat olan 03.02’de Gölcük’e vardı. Sporcular 115 kilometrelik parkur boyunca depremin yıkıcı etkisini vurgularken, önlemlerle ölümlerin en aza indirilebileceğini anlatmaya çalıştı.

“Tedbirin ve önlemin önceliğini sualtında gördük”
AKUT ayrıca, depremin yıl dönümü nedeniyle özel bir dalış düzenledi. AKUT Sualtı Topluluğu Başkanı Volkan Tunç önderliğinde bir araya gelen Akut gönüllüleri çok sayıda binanın yıkıldığı Değirmendere sahilinde dalış yaptı. En çok insan kaybının yaşandığı bölgede Dalış Eğitmeni Volkan Tunç önderliğinde suya giren dalgıçlar, yıkılan binaların enkazlarının sualtındaki görüntüsünü çekti. 23 yıl aradan sonra sualtındaki yaşama uyum sağlayan beton bloklar ve çelik uzantıları hayatlarını kaybeden insanları hatırlattı. AKUT gönüllülerine, Derinlere Saygı Dalış Topluluğu üyeleri destek verirken depremin aldığı hayatların hatırlanması için pankartlar açıldı.

“Depremin değil, binaların öldürdüğünü anlatmaya çalıştık”
Volkan Tunç, “Depremlerin felakete dönüşmemesinin çözümü deprem ve afet bilincinin toplumsal olarak sürekli yükseltilmesidir. 17 Ağustos 1999’da denize kayan binaların olduğu bu alana gerçekleştireceğimiz dalış, bu gerçek konusunda farkındalık yaratma çabamızdır. Depremin yıkıcı etkisinin izlerini aradığımız bu dalışla, tedbirin ve önlemin ne kadar önemli olduğunu anlatmaya çalıştık. Büyük özenle ama bilimsel gerçeklerden uzak şekilde yapılan binaların insanların hayatlarının sonunun getirdiğini biliyoruz. Depremin değil, binaların öldürdüğünü anlatmaya çalıştık. Çünkü binaların sağlamlığı insanların hayatta kalması demektir” dedi.

“Yaklaşık çeyrek asır geçti ama yeterli ilerleme sağlamadık”
AKUT Yönetim Kurulu Başkanı Recep Şalcı, “Büyük Marmara Depremi’nin üzerinden neredeyse çeyrek asra yaklaşan süre geçti. İstanbul için depreme hazırlık anlamında yapılanları 10 üzerinden 6 puan gibi değerlendirebiliriz. Zaman aleyhimize işliyor. Olası bir İstanbul ya da yeni bir Büyük Marmara Depremi için arama kurtarma ve müdahale eylem planlarımız hem AKUT özelinde hem de ulusal olarak hazır. AKUT olarak, İstanbul Deprem Acil Durum ve Müdahale Planımız kapsamında öncelikle, Trakya ve Anadolu olmak üzere; 2 adet Acil Durum Yönetim ekibi konuşlandıracağız.

İstanbul gibi bir dünya megapolü söz konusuysa ya da ülkemizin nüfusunun yüzde 30’nun yaşadığı ve ülke üretim ve ekonomisinin kalbi olan Marmara Bölgemizi konuşuyorsak; eğer binalarınız, yapı stoklarınız depreme dayanıklı değilse, tam olarak depreme hazır olmak kavramından pek söz edemezsiniz. İstanbul’da 2018’den sonra deprem yönetmeliği değişti ama yeterli değil. İstanbul’da kentsel dönüşümler tam olarak tamamlamadıktan sonra ancak büyük bir İstanbul depremine hazırız diyebiliriz.” diye konuştu. AKUT, Marmara Depremi’nin ardından aynı yıl Yunanistan-Atina ve Tayvan depremlerindeki çalışmalara katılmıştı. 2001 yılında Hindistan, 2003 yılında İran, 2005 yılında Pakistan, 2010 yılında Haiti, 2015 Nepal depremlerinde arama-kurtarma desteği veren kuruluş çalışmalarını sürdürüyor.