Gaziantep şehrinin altında uzanıp giden su kanalları mağara dalgıçları ve kaşifleri tarafından gün yüzüne çıkartılıyor. Gaziantep Büyükşehir Belediyesi, Çekül Vakfı ve Obruk Mağara Grubu mahallelerin altından şehre su getiren antik kanalların haritalarını hazırlıyor. Şehrin su ihtiyacını karşılayan kasteller(havuzlar) ile bağlantıyı sağlayan livas adlı kanalları görüntüleyen mağara dalgıçları, Gaziantep Kalesi’ne uzanan bir su kanalı tespit etti.
Pek çok medeniyete ev sahipliği yapan Gaziantep’in altında ki su kanalları tarihe ışık tutuyor. Mahalleler arasında uzayıp giden bu su sisteminin tarihsel önemini ortaya çıkarmak için harekete geçen Gaziantep Büyükşehir Belediyesi; Çekül Vakfı ve Obruk Mağara Grubu ile işbirliği yaparak uzun yıllar sürecek bir çalışma başlattı. Eski çağlarda yapılarak günümüze kadar gelen su yapılarının korunması için başlatılan çalışmalar kapsamında, önceki gün mağara dalgıçları Gaziantep Kalesi’nin altına daldı. Kalenin altındaki su kanallarına dalan Ali Ethem Keskin ve Doruk Dündar dehlizlerin önünün kaleden dökülen taşlarla kapandığını belirledi. Mağara dalgıcı Ali Ethem Keskin, “Gaziantep’in tarihsel mirasının ne kadar büyük olduğunu biliyorduk. Suyun altında kalan kanallar ve dehlizleri ölçerek kayıt altına alıyoruz. Böylece derinlerde ki tarihi anlatmak için elimize fırsat geçecek” dedi.
Projenin birkaç yıl sürmesi beklenirken, şehrin altında ki tüm yer altı kanallarının ve suyollarının belirlenmesi amaçlanıyor. Su kanalları fotoğraflanırken, haritaları çıkartılıyor ve ölçümleri yapılıyor. Hemen her evin altında yer altı mağara sistemi ve su kanalı benzeri sistemlerin olduğu belirtilirken, çoğunun savunma amacıyla yapıldığı öğrenildi. Gaziantep’te ki bazı evlerin altındaki yeraltı mağaralarının ise yüksek nem ve sabit sıcaklıkları nedeniyle iplik ve dokuma imalatında depo olarak kullanıldığı belirtildi. Kastel adı verilen havuzların suyu şehre taksim etmek için yapıldığı, livas adlı sistemin ise evlere dağıtımını yaptığı öğrenildi. Çalışmalar kapsamında Gaziantep Kalesi’nin üstünden su sistemine inen bir tünel de ortaya çıkartıldı.
Gökhan Karakaş {Milliyet}