TROPİKAL SİKLONLARIN ORİJİN – MEVSİM VE DAĞILIMLARI

1. Kuzey Atlantik (Nort Atlantic): Tropikal siklonlar Kuzey Atlantik’te her mevsim görülebilirler. Genel 35 derece kuzey enleminin güneyinde;

a. Haziran-Kasım arası: Bilhassa Ağustos,Eylül, Ekim aylarında en yüksek yüzdelere ulaşır. Her mevsim 9 – 10 tropikal siklon ( Tropikal storm or hurricane) meydana gelir. Bunlardan 5-6 tanesi harikeyne dönüşür. (rüzgar hızları 64 knottan fazla) Bu harikaynlerden birkaç tanesinin hızları 200 knottan fazlaya erişir.

b. Erken ve geç mevsim storm’ları 50 derece W boylamının batısında teşekkül eder.

c. Ağustos ve Ekim aylarında bu oluşum kuşağı Cape Verde Adaların’a kadar uzanır. Bu stormlar genellikle W veya WNW yönünde hareket ederler. Alçak enlemlerde hızları 15 knottan azdır. Bu stormlar Kuzey Karaib veya Büyük Antilller Bölgelerinde veya doğrudan Meksika Körfezi’ne iner. Veya saparak ve hızlarını arttırarak Kuzey Atlantik’e çıkarlar. Bir kısım Stormlar Meksika Körfezi’ne girdiklerinde batıya dönerek karaya yönelirler.

2. Kuzey Pasifiğin Doğusu (Eastern Noth Pasific)

Mevsim Haziran’dan Ekim ayına kadardır. Fakat storm herhangi bir ayda oluşabilir. Her yıl ortalama 15 tropikal siklon meydana gelir ve bunlardan 6 kadarı haikeyn gücüne ulaşır. En güçlüğ stormlar mevsim başı ve mevsim sonu stormlarıdır. Bunlar çok güneylerde ve sahile yakın olarak teşekkül ederler. Mevsim ortası stormları Meksika, Orta Amerika kıyıları, Havai Adaları arasındaki geniş bir kuşak içinde teşekkül ederler. Ağustos ve Eylül ayları eb yüksek yüzdeli storm oluşumu aylarıdır. Meydana gelen stormlar genellikle küçüktür fakat yine de bunlar yeterli etkinliğe erişebilirler.

3. Kuzey Pasifiğin Batısı (Western North Pasific)

Bu bölge dünyanın en çok tropikal siklon meydana gelen bölgesidir. Her yıl yaklaşık 25 adet (tropikal storm- tayfun) teşekkül eder ve bunlardan 18 kadarı tayfun (typhoon) gücüne erişir. Bu tayfunlar dünyanın en güçlü ve en geniş alanlı olanlarıdır. Her yıl bunlardan ortalama 5 tanesinde rüzgar hızı 130 knot ve daha üzerine çıkar. Dönüş hareketinin kapladığı alanın çapı 600 milden fazladır.

Bu stormların büyük bir bölümü Filipinlerin doğusunda oluşur. Sonra bunlar Pasifik üzerinde hareketlenerek Filipinler, Japonya ve Çin’e doğru ilerler. Çin Denizinde yanlızca birkaç storm teşekkül eder.

Tayfun mevsimi Nisan’dan Aralık ayına kadar devam eder. Fakat bu bölgede dünyanın tropikal siklon mevsimi dışında en fazla siklon oluşan bölgesidir. Mevsimin en yoğun bölümü Temmuz – Ekim arasıdır. Yıllık tayfun oluşumunun yaklaşık %70’i bu sürede meydana gelir.

Storm yörüngelerinde (storm track) meydana gelen mevsimsel değişiklikler bu bölgelerde bariz bir şekilde kendini gösterir. Temmuz ayından Eylül’ekadar stormlar Filipinler’in kuzeyine kadar ilerler ve saparlar. Mevsim başlarında ve sonlarında tayfunlar çok daha batısal bir yörünge izleyerek sapmadan önce (recurve) Filipinler’e doğru ilerlerler.

4. Kuzey Hint Okyanusu (Noth Indian Ocean)

Tropikal siklonlar ilkbahar ve sonbahar mevsimlerinde Bengal Körfezi ve Arap Denizinde(Arabian Sea) oluşurlar. Tropikal siklonlar 8 derece Kuzey ve 15 derece Kuzey enlamlari arasındaki alanlarda biçimlenirler. Yanlız bu Temmuz’dan Eylül’e kadar olan Peryodu Kapsamaz. 15 Derecenin kuzeyinde oluşumoranı çok azdır. Storm buralarda oluşsa bile genellikle zayıf ve kısa ömürlüdür. Fakat yine de bunlar arasında 130 knot’a kadar rüzgar üreten siklonlara rastlanır.

Siklonlar sık sık ‘’Intertropical Convergence Zone’’ (ITCZ) boyunca oluşur. Ayrıca Muson Mevsimi boyunca kara üzerinde biçimlenir.

Fakat bazen oluşum sahası daha güneydedir. Bu zamanlarda siklonlar, Muson rüzgarları etkisindekisellerle kaplı Bengal Düzlükleri üzerinde meydana gelir. Böylece yılda ortalama6 siklonik storm meydana gelir. Bunlardan ortalama 2 tanesinde rüzgar hızı 48 knot’u aşar.

Bölgede meydana gelen diğer bir 10 adet tropikal siklon, tropikal deprasyon evresini aşamadan yok olur. Bengal Körfezi bu bölgenin en fazla tropikal siklon meydana gelen bölgesidir. Ayrıca bir stromun Güney Hindistan üzerinden geçip Arap denizinde yok olmasıçok olagan üstü sayılmaz. Bu bilhassa mevsimin tropikal siklon oluşumu bakımından en faal ayı, Ekim ayında çok sık görülür. Ayrıca bu zaman dilimi ağır yağmurlar altındaki bölgelere stormların çullandığı ve korkunç seller meydana getirdiği günlerdir.

5. Güney hint Denizi (South Indian Ocean)

Bu denizler üzerinde 100 derece Doğu meridyeninin batısından, Doğu Afrika sahillerine kadar yılda ortalama olarak 11 tropikal siklon meydana gelir. Ve bunlardan 4 tanesi harikeyn gücüne erişir. Siklon mevsimi Aralık ayından Mart ayına kadar olan süreyi kapsar. Fakat bu mevsim dışında herhangi bir zamanda da siklon teşekkül edebilir. Bu bölgede tropikal siklonların biçimlenmesi 10 derece Güney Enleminin güneyinde olur. Yörünge üzerinde aniden yön değiştirme (recurve) Ocak ayında 20 derece Güney enlemi üzerinde olur. Recurve olayları Nisan ayında 15 derece Güney enlemi civarında gerçekleşir. Bazen bu stormlar 30 derece Güney enlemini geçince ekstra tropikal lowlara dönüşürler.

6. Güneybatı Pasifik ve Avustralya Bölgesi (South Pasific – Avustralian Area)

Yıllık ortalama 15 tropikal siklon (tropikal strom or hurricane) meydana gelir ve bunlardan 4 tanesi harikeyne dönüşür. Siklon mevsimi Aralık – Nisan arasıdır. Fakat yine de herhangi bir zamanda tropikal siklon oluşabilir. en aktif aylar Ocak ve Şubattır. Bu aylarda tropikal siklonlar Fiji, Samos ve diğer doğu adalarını etkiler.

Tropikal siklonlar genel olarak 105E ve 106 derece W boylamları ile 5 derece S ve 20 derece S enlemleri arasındaki bölgede oluşurlar. Kuzey ve Batı Avustralya yı etkileyen tropikal siklonlar Tımor Sea ve Arafura Sea (Kuzey Avustralya ve Endonezya arasındaki denizler) üzerinde oluşanlardır. Avustralya doğu sahilini etkileyen stromlar Coral Sea üzerinde oluşanlardır.

Bu stormlar genellikle küçüktür fakat 130 knot’tan fazla rüzgar yapan oluşumlar da görülebilir. Yeni Zellanda’ya bazen özelliklerini yitirmiş bazende etkin harikeynler ulaşırlar.

Genel olarak bu bölgedeki tropikal siklonlar önce güneybatıya doğru ilerlerler daha sonra saparak güneydoğu yönüne dönerler.

Bizi Sosyal Medyada Takip Edin !