DIR Dalış ekolu (Doing It Right – Dalışı Doğru Yapalım) uç noktalarda keşif dalışlarının yapılması sürecinde gelişmiş ve sonradan tüm seviyerlerde dalgıçlar arasında da yaygınlaşmaya başlamış bir sistemdir. Sualtı tecrübesini daha güvenli ve daha rahat yapan bir sistemden herkes faydalanabilir. Bu ekolde, dalış sürecinin her adımında güvenlik, eğlence ve verimlilik düşünülmektedir.

İleri düzeyde kaşif dalgıçlar anlamışlardır ki, acil durum müdahalesinde en ufak bir tereddüt ya da gecikme geri dönüşü olamayan riskler içermektedir. DIR ekolü, en zorlu koşullarda türemiş ve kullanılmakta olan pratik çözümleri başlangıç veya ileri seviyedeki tüm dalgıçların eğitimlerinde önlerine koymaktadır. Risk yönetimi temel olarak ekipmanın derli toplu olmasına ve en aza indirgenmesine dayanmaktadır. DIR dalışlar, regülatör hortum dolanımı ve yüzerlilik kontrol sistemleri acil durum müdahalelerinde dalgıç üzerindeki iş yükünü en aza indirgeyecek şekilde düzenlenirken, dalış endüstrisinin göz boyayıcı yanarlı dönerli malzemelerinin artık belki de sorgulanması gerektiğini ve bu tip malzemelere tav olarak, boyun eğmememiz gerektiğini düşündürmekte. Buna ek olarak dalış eşiyle iletişim becerileri dalış ortamının gerekleri doğrultusunda en iyi seviyeye getirilmektedir. Hepsini bir arada düşünecek olursak; malzemenin yeniden gözden geçirilmesi ve takım çalışmasına bu yeni yaklaşımla dalışa olan bakış açınız da değişecektir.

Üzülerek görülüyor ki, genel ve yaygın olarak, standardize ekipman, sade konfigürasyonlar ve detaycılık sadece “teknik” ya da diğer uç noktalarda yapılan
dalışlara özgüymüş gibi algılanıyor. Gerçekte ise, sade, basit ve evrensel bir konfigürasyon alt tecrübe seviyesindeki dalgıçlar için çok daha fazla önem kazanmakta. GUE (Global Underwater Explorers) temsilcilerinin ortaya çıkardığı sonuçlara göre, standart ekipmanla yapılan eğitimler hem keyif amaçlı açık su dalgıçlarında hem de buzaltı karışım gaz dalıcıları gibi zorlu işler yapacak kişiler için aynı kalitede ve büyük başarılarla tamamlanmaktadır.

DIR Sistemi

DIR Sistemi tümleşmiş bir takım, gelişmiş bir dalış öncesi hazırlık süreci ve DIR ekipman diziliminden müteşekkildir.

Tümleşmiş Takım

Dalış eşi sistemi, dalış eğitiminde uzun zamandır anahtar bir olgu olmasına rağmen, dalış sektörünün koşulları gereği hızlandırılmış olarak verilen eğitimler yüzünden çiçeği burnunda bir dalgıç takım işinin ne kadar önemli ve keyifli bir şey olduğunu tam olarak kavrayamamaktadır. DIR sistemi, dalış eşi takım çalışmasını hem sualtında hem de su üzerinde desteklemektedir. Dalgıçlar, yapılacak olan dalışın kendi beceri ve tecrübe seviyesinin üzerinde olduğunu düşündüklerinde ya da kendilerini rahat hissetmediklerinde dalış eşlerini ya da dalış takımını uyarmakla yükümlüdürler. Bununla beraber DIR dalgıçları bilirler ki, tecrübe mücadeleyle kazanılır. Bu yüzden daima yeni tecrübeler edinmek ve bilgilerini artırmak için limitleri zorlayabilecek dalışlar da yaparlar. (Bu durum, ancak ileri seviyede eğitim ve üst düzey tecrübeye sahip teknik dalıcılar için geçerli olmalıdır. Ç.N.)

Hazırlık

Dalış Öncesi Hazırlık

Pek çok dalgıç, dalış öncesi hazırlıkların dalış günü, hatta dalıştan bir kaç saat önce başladığını düşünürler. Oysa gerçek dalış öncesi hazırlık, üç önemli bileşenden oluşan ve sürekliliği olan bir süreçtir. Bu bileşenler ussal odaklanma, fiziksel zindelik ve dalış tecrübesidir. Bu üçünden herhangi birini atlatmaya çalışan bir dalgıç, dalışlara hiçbir zaman tam olarak hazır olamayacak, dalış zevkinden feragat edecek, belki bir dalışı yapamayacak, hatta tehlikeli bir durum atlatabilecektir.

Ussal Odaklanma

Dalışa odaklanmamış bir dalgıç dalış eşininçağrısına ya da çevre şartlarına tepki veremez. İyi ussal odaklanma dalgıç, dalıştan en üst seviyede zevk alırken bir yandan da çevre koşullarına hakimiyet ve problemleri ortaya çıkmadan bertaraf edecek hazırlık sağlar. Örneğin, konsantrasyonunu yitirmiş bir dalgıç, hava kaynağını değiştirmesi gereken noktaları kaçırabilir, tehlikeli bölgelere sürüklenebilir veya dalış eşlerinden ayrı düşmelerinde neden olabilir. Uygun farkındalık ise güvenliği artırır, ve dalış aktivitelerinden alınan verimi ve zevki en üst düzeye çıkarır.

Fiziksel Zindelik

Formsuz bireyler hastalık risklerine ve düşük yaşam kalitesine maruz kalırlar. Buna ek olarak, bu gibi insanlar dalışla ilgili problemlerden de daha fazla sıkıntı çekerler. Yüksek fiziksel kondisyon gerektiren dalışları yapamazlar ya da dekompresyon hastalığı risklerine daha açıktırlar. Sadece kendilerini değil, kriz anında yardımcı olmaya çalışacak takım arkadaşlarını da riske sokarlar. Fiziksel zindelik kardiyovasküler olarak sağlıklı, güç, esneklik, iyi beslenme, uyuşturucudan uzak durma, limitli alkol kullanımı ve sigaradan tamamen kurtulmuş olmak demektir. Aşırı kilolu kimseler de yaşamlarının sorumluluğu adına iyi bir diye ve egzersiz sürecini benimsemelidirler. Sağlıklı ve zinde dalgıçlar haftada 3-4 gün en az 30 dk.lık egzersiz yapmalı, yağlı ve yüksek kolesterollü besinlerden kaçınmalı, daha çok meyve, sebze ve tahıla yönelik beslenmeye dikkat etmelidirler.

Dalış Tecrübesi

Günümüzün dalış eğitim koşullarında, çiçeği burnunda dalgıçlar dalışa başlamalarından hemen 1-2 hafta sonra ve daha sadece birkaç düzine dalış yapmalarının ardından çok ileri seviye sertifikasyonlara başvurdukları gözlemlenmektedir. Maddi güçlerinin de verdiği cesaretle pek çok yeni dalgıç, teknik, dekompresyonlu ve üstü kapalı ortamlarda dalışlara yeltenimektedirler ve malesef çoğu bu dalışları yapabilecek sualtı becerilerine de sahip değildir. WKPP (Woodville Karst Plain Project) gibi grupların yürüttükleri kapsamlı ve yenilikçi “teknik” dalışlar genel olarak uzun mesafeli ya da çok derin dalışların kolay olduğu izlenimi yaratabilir. Benzer şekilde Andrea Doria ya da Monitor gibi batıklara yapılan ileri seviyede batık dalışları da örnek gösterilebilir. Bu grupların tartışma forumlarındaki samimi sohbetler, bu işleri eğlenceli ve kolay gibi gösterebilmektedir. Ancak bu gibi dalışların öncesinde ve dalgıçların geçmişinde derin bir tecrübe ve yıllar sürebilen dalış öncesi hazırlık evreleri olduğu unutulmamalıdır. WKPP gibi oluşumlarda insanlar yıllarını bu tip dalışlara adayıp, tecrübe edinmektedir. Bunlara öykünen ve tecrübe kısmını atlamaya çalışan kişileri ise büyük riskler beklemektedir. Zafer maddi güçle değil, sürekli çalışma, anlayış, eğitim ve tecrübeyle kazanılmaktadır.

DIR Ekipman Dizilimi

Anlaşılan odur ki, diğer dalgıçlar arasında en çok merak edilen ve tartışılan konu DIR ekipman dizilimidir. DIR sisteminde en çok yanlış algılanan husus, sistemin belli bir kısmını uyarlarken diğerlerini es geçmektir. Örneğin, sadece ekipman dizilimini öğrenirken, takım uyumu ve fiziksel zindelikten haberdar olmamak gibi. DIR sistemi bütüncül bir yaklaşımdır. Belli bir kısmını başka bir dalış ekolüne yedirmek o sistemi DIR haline getirmez. Üstelik böyle ucube bir uygulamanın daha büyük sorunlar oluşturması kaçınılmazdır. Bu durum ekipman dizilimi için de geçerlidir. Bunu değiştirmeye yeltenen dalgıçlar, birbirini tamamlayıcı nitelikteki hassas dizilimi bozacaklardır.

DIR Dalışı-Doğru-Yapalım Sistemi

DIR sistemi minimalist konsepte odaklanmıştır. Dalışı zenginleştirmeyecek herhangi bir parça sorun ve sorumluluk olarak değerlendirilip evde bırakılmalıdır. DIR dalgıçları sert bir sırtlık (alüminiyum ya da paslanmaz çelikten), tek parça, sert örgü kumaştan mamul bir koşum ve sırta montajlı, kanat tipi yüzerlik kontrol aracı kullanırlar. Soluma aygıtı olarak, kolay erişim için boyundan elastik bir bağın ucunda sarkan yedek hava kaynağı ile kalçaya tespit edilmiş konserve tipi bataryanın altından ve boynun etrafından dolanabilecek kadar uzun (1.5-2 m.) bir hortumun ucuna bağlı birincil hava kaynağı kullanabilir. Bu tür bir malzeme dizilimi sayesinde dalgıç düzgün ve yatay bir duruş yakalayabilir ve acil durumlarda hava paylaşımını rahatça yapabilir.

Birincil Kaynaktan Hava Paylaşımı

Dalış dünyası DIR sistemini tam olarak algılayamadığından ağızdaki hava kaynağının paylaşılmasının gerekçesini de kaçırmakta, bu sebeple, halen bir yere tutturulmuş ve gözden ırak bir ahtapot sistemini sürdüregelmektedir. DIR sistemine göre, uzun hortumlu bir regülatörü paylaşan dalgıç, acil durumda havaya muhtaç bir kişiye işlevini görecek bir maps uzatarak işini garantiye almış olur. Halihazırda kullanılmayan ve dalgıcın üzerine düzgün tespit edilmemiş bir mapsa kum ya da başka tür artıklar dolabilir. Bu da mapsın çalışmasını engelleyebilir. Pek çok havası tükenmiş dalgıcın hikayesi incelendiğinde, havaya aç bu dalgıç ilk olarak karşısındakinin mapsına yapışıp almıştır. Böyle bir yönteme alışık bir dalgıç da doğal olarak ağzından mapsın çekilmesine daha anlayışlı davranacak ve durumu kolayca tolere edebilecektir.

DIR sisteminde sıkıntıya düşen bir dalgıca yardımcı olacak dalgıcın da güvenli bir kurtarma yapması hedeflenmektedir. Havası tükenmiş dalgıç sakin kalmış olsa ve hava talebini usulüne uygun işaretlerle belirtmiş olsa dahi çekilen ilk nefesin garantilenmesi için bu regülatörün zaten kullanılmakta olan olması rahatlıkla anlaşılabilir.

Hemen Akla Gelen Sorular:

Standart Açıksu Ekipmanım Ne Olacak?

Pek çok DIR dalgıcı, DIR sisteminin verimli dizilimini kullandıktan sonra konvansiyonel ekipmanlarına dönünce hayal kırıklığına uğramaktadırlar. Kısa
regülatör hortumunun yetersiliği ve büyük ceket tipi BC’lerin yarattığı aşırı sürtünme en çok şikayet edilen konuların başında gelmektedir. Bu yüzden pek çok dalgıç, DIR ekipman dizilimini üstü kapalı ortamlardan sonra açık suda da verimli şekilde kullanmaya devam etmişlerdir.

Daha Kısa Hortumla Dalsam Yine de DIR Olur mu?

DIR sisteminde, dalgıçlara daima basit, iyi kuşanılmış malzeme kullanılması tavsiye edilirken, hava paylaşımı için uzun hortum kullanılması da önerilmektedir. Uzun hortum kullanılması dalış verimini artırmak içindir. Mağara dalgıçları ve pek çok teknik dalgıç hava paylaşımı için 1.5-2 m.lik uzun hortumlar kullanırlar. Aslında açık su dalışlarında da uzun bir hortumu kullanmak ve 90 cm.lik klasik bir ahtapotla cebelleşileceğine dalış eşiyle aranızda rahat bir mesafe bırakarak dalışı rahat yapabilmek de mümkün olacaktır. Paylaşılmadığı zaman dolanmaması açısından DIR dalgıçlar bu uzun hortumu kalçaya monteli konserve tipi bataryanın altından dolaştırırlar. Eğer böyle bir ışık ve batarya sistemi tercih edilmeyecek olursa o zaman hortumu 1.5 m. civarında tutarak, kol altından ve ardından da boynun etrafından dolandırılarak kullanmak mümkündür. Dalgıcın vücut ölçülerine göre bu uzunluklar bir miktar değiştirilebilir. DIR sistemi, tüm dalış şartlarında kuualnılacak ve en yüksek esnekliği sağlayacak şekilde yapılandırılmıştır. Dalış planınız her ne olursa olsun, bu dizilim uygun olacaktır.

Uzun Hortum Regülatör Performansını Azaltır Mı?

Uzun hortum kullanılarak yapılan binlerce derin ve mağara dalışı, bu argumanı çürütmüştür. Ancak piyasadaki muhtelif regülatör marka ve modelleri göz önüne alındığında dalgıcın tercihini yüksek performanslı ve kaliteli ürünlerden yana yapması doğru olacaktır. Uzun hortumdan rahat hava vermeyen bir regülatör, stres anında iki kişinin hava paylaşımı için de yeterli olmayacaktır. Özetle, uzun hortumdaki çok az kayıp göz ardı edilebilir ancak bu düşük performanslı regülatörler için geçerli değildir. Dikkat edilmesinde fayda vardır.

DIR Dalış Sistemi Hakkında Daha Fazla Nereden Bilgi Alabilirim?

DIR Dalış Sistemine ilgi artarak devam etmektedir. GUE vb. DIR sistemini benimsemiş kurumların internet sitelerini takip etmek, ya da bu konuda internet üzerindeki kaynakları incelemek başlangıç için yeterli olacaktır. Daha fazle bilgi için uygun DIR eğitimleri almak en doğrusudur.

Yener Çeltikçi
Tel:+90-532-597 73 86
E-Mail: yener@fraterna.com